Το ξινόμαυρο

Το ξινόμαυρο
Η οινάμπελος της κεντροδυτικής Μακεδονίας

Συγγραφέας: Σταυρούλα Κουράκου
ISBN: 9789606849664
Σελίδες: 230
Σχήμα: 21 X 29
Εξώφυλλο: Σκληρό
Έτος έκδοσης: 2017

Το Ξινόμαυρο είναι ποικιλία οιναμπέλου της Κεντροδυτικής Μακεδονίας με κέντρο καλλιέργειάς της τον Νομό Ημαθίας και ειδικότερα την αμπελουργική ζώνη της Νάουσας, απ’ όπου εξακτινώθηκε στις γύρω περιοχές: Αμύνταιο, Γουμένισσα, Σιάτιστα, Βελβεντό, και έφθασε μέχρι τη Ραψάνη, όπου αναφέρεται με το συνώνυμο Νιαουστιανό, γεγονός που υποδηλώνει ότι σε παλαιότερα χρόνια φύτεψαν στις πλαγιές του Κάτω Ολύμπου μοσχεύματα που έφεραν από τη Νάουσα.
Σ’ αυτές τις κύριες περιοχές καλλιεργείας του Ξινόμαυρου θα αναφερθώ στο Τέταρτο μέρος αυτού του βιβλίου αφού περιγράψω, στο Δεύτερο μέρος, την ποικιλία ως φυτό, ώστε να γίνουν κατανοητές αφενός οι ποιοτικές διαφορές που παρουσιάζουν οίνοι του ίδιου τύπου αυτής της ποικιλίας, και αφετέρου η δυνατότητα του Ξινόμαυρου να δίνει διαφορετικούς τύπους οίνων, ανάλογα με το φυσικό περιβάλλον στο οποίο καρπίζει και την αμπελοκομική τεχνική που εφαρμόζει ο αμπελουργός.
Όμως ποιο είναι το στίγμα της Κεντροδυτικής Μακεδονίας στον ελληνικό χάρτη; Ποιες ιστορικές μνήμες φέρνει στον νου μας η χώρα των Μακεδόνων βασιλέων; Ποια η πολιτισμική κληρονομιά της σύγχρονης μακεδονικής οινοπαραγωγής; Ποια η εξέλιξη της αμπελοκαλλιέργειας και της οινοπαραγωγής στους νεότερους χρόνους;
Στα ερωτήματα αυτά, που φυσικό είναι να απασχολούν τους φίλους του Ξινόμαυρου, καθώς και τους ξένους που θέλουν να το γνωρίσουν στον τόπο καταγωγής του, θα επιχειρήσω να ρίξω φως στο Πρώτο και Τρίτο μέρος, αντίστοιχα, με σύντομες κατά το δυνατόν αναφορές.
Σταυρούλα Κουράκου



ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Εισαγωγή

ΜΕΡΟΣ Α΄
Πόλεις και άνθρωποι στους αρχαίους χρόνους

Ιστορικές πινελιές
Αρχαίοι αμπελώνες
Η διονυσιακή λατρεία
Συμποτικά σκεύη

ΜΕΡΟΣ Β΄
Αμπελώνες και Οίνοι Ξινόμαυρου

Η ποικιλία αμπέλου
Κατηγορίες οίνων
Οίνοι Ονομασίας Προέλευσης
Οίνοι Γεωγραφικής Ένδειξης
Ζώνες ΠΟΠ
Το Ξινόμαυρο «πρεσβευτής»
Τύποι οίνων
Παλαίωση - ετικετάρισμα

ΜΕΡΟΣ Γ΄
Η εξέλιξη της αμπελοκαλλιέργειας στους νεότερους αιώνες

Μαρτυρίες γραπτών πηγών
Τουρκικά αρχεία
Άλλες πηγές
Περιηγητές και ιστοριογράφοι
Βογατσικό
Σιάτιστα
Καστοριά
Τα μακεδονικά πατητήρια
Μετανάστευση και εμπόριο
Ανταλλαγή των πληθυσμών
Φυλλοξήρα και αναμπέλωση

ΜΕΡΟΣ Δ΄
Οι κυριότερες περιοχές καλλιεργείας

ΝΑΟΥΣΑ στον Νομό Ημαθίας
Το αμπελουργικό τοπίο
Μύθοι και ιστορία
Αμπέλια και κρασί
Ο οίνος ΟΠΑΠ Νάουσα
Ερευνητικά προγράμματα
Η ποιότητα γεννιέται στον αμπελώνα
Το σύγχρονο οινεμπόριο

Επίμετρο
Οίνος από σταφύλια αγρίας αμπέλου

ΑΜΥΝΤΑΙΟΝ στον Νομό Φλωρίνης

Στο Αμύνταιο το 1962
Τα εδάφη της ζώνης
Τριετές ερευνητικό πρόγραμμα
Αναγνώριση οίνων ΟΠΑΠ Αμύνταιο
Αμπελοκαλλιέργεια 27 αιώνων
Η ιστορία του τοπωνυμίου
Αρχαίοι οικισμοί
Αμπελότοπος 27 αιώνων
Το Αμύνταιο τον 21ο αιώνα
Αμπελώνες και οίνοι
Τεχνολογικοί νεωτερισμοί
Οι ροζέ οίνοι
ΓΟΥΜΕΝΙΣΣΑ στον Νομό Κιλκίς

Σταθμοί της ιστορίας της
Αμπέλι και κρασί
Ποικιλίες αμπέλου
Αμπελοκαλλιέργεια
Τρυγητός
Οινοποίηση
Οινεμπόριο
Αλλαγή της ποικιλιακής σύνθεσης
Οίνος ΟΠΑΠ Γουμένισσα

Επίμετρο
Το κλάδεμα των αμπελιών και ο άγιος Τρύφωνας

ΒΕΛΒΕΝΤΟ στον Νομό Κοζάνης

Ο Αλιάκμονας και η λίμνη Πολυφύτου
Βελβεντό το οινοφόρο
Ένα βιβλίο 200 χρόνων
Ο αρχαίος κόσμος
Παραδόσεις και μεταβυζαντινά τεκμήρια
Η αμπελοκαλλιέργεια επί Τουρκοκρατίας
Το οινεμπόριο

ΡΑΨΑΝΗ στον Κάτω Όλυμπο

Η Κοινότητα
Ο αμπελώνας
Το κρασί
Ο οίνος ΟΠΑΠ Ραψάνη