Βιοτεχνολογία φυτών

Βιοτεχνολογία φυτών, 3η έκδοση

Περιεχόμενα

ΠΡΌΛΟΓΟΣ
1. ΑΡΧΈΣ ΓΟΝΙΔΙΑΚΟΎ ΧΕΙΡΙΣΜΟΎ
1.1 Αρχικές Μεθοδολογίες
1.2 Ένζυμα της ομάδας ΙΙ
1.3 Ένωση των κομμένων τμημάτων DNA
1.4 Πλασμίδια
1.5 Γονιδιωματική ΚΑΙ cDNA βιβλιοθήκη
1.6 Βακτηριοφάγοι
1.7 Άλλοι φορείς
1.7.1 Κοσμίδια
1.7.2 Τεχνητά χρωμοσώματα ζύμης (YACs)
1.7.3 Τεχνητά χρωμοσώματα βακτηρίων
1.8 Μέθοδοι εντοπισμού και ταυτοποίησης γονιδίων
1.9 Υβριδισμός νουκλεϊνικών οξέων
1.10 Σάρωση της βιβλιοθήκης για την απομόνωση ενός γονιδίου
1.10.1 Σάρωση εξαρτώμενη από την ποσότητα
1.10.2 Ετερόλογος υβριδισμός
1.10.3 Σάρωση με αντισώματα
1.10.4 Χρωμοσωμικό «βάδισμα»
1.10.5 Σάρωση της βιβλιοθήκης για απομόνωση ρυθμιστικών γονιδίων
1.10.6 Απομόνωση γονιδίου με ένθεση
1.10.7 Διαφορική σάρωση - Αφαιρετικές βιβλιοθήκες - Διαφορική έκθεση
1.11 Ανάλυση γονιδίων
1.11.1 Δυναμική της έκφρασης
1.11.2 Αλληλούχιση
1.11.3 Δομική ανάλυση υποκινητή
1.11.4 Λειτουργική ανάλυση υποκινητή
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
2. AGROBACTERIUM ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΌΣ ΑΠΟΙΚΙΣΜΌΣ
2.1 Μολυσματικό πλασμίδιο
2.2 Φυτοπαθογένεια
2.3 Ιδιότητες των κυττάρων του κορονωτού κάλου
2.4 Οπίνες, περμεάσες και τύπος πλασμιδίων
2.5 Δομή του T-DNA
2.6 Έκφραση και ανάλυση των γονιδίων του T-DNA
2.7 Λειτουργία των γονιδίων της T-DNA περιοχής
2.7.1 Λειτουργική ανάλυση των γονιδίων της T-DNA περιοχής
2.7.2 Γονίδια βακτηριακής προέλευσης που προωθούν την αύξηση των φυτών
2.8 Γενετικός αποικισμός
2.9 Μοριακός μηχανισμός της μεταφοράς του T-DNA
2.9.1 Γονίδια τοξικότητας
2.9.2 Αλληλοαναγνώριση βακτηρίου-φυτικού κυττάρου
2.9.3 Αλληλοαναγνώριση Agrobacterium-δικότυλα
2.10 Ρύθμιση της έκφρασης των γονιδίων της τοξικότητας
2.10.1 VirA και VirG
2.10.2 Δραστική αλληλοεπίδραση VirA, VirG και ChvE για την ενεργοποίηση των γονιδίων vir
2.11 Η πορεία της μεταφοράς του T-DNA
2.12 Διακυτταρική μεταφορά
2.13 Πρωτεΐνες Vir που καθορίζουν το φάσμα των ξενιστών χωρίς να είναι απόλυτα απαραίτητες για τη τοξικότητα και για τη μεταφορά
2.14 Εισαγωγή στον πυρήνα
2.15 Κατανομή των ενθέσεων
2.16 Μοριακή ανάλυση της ένθεσης του T-DNA
2.17 Μοντέλα ενσωμάτωσης του T-DNA
2.17.1 Οι πρωτεΐνες Vir και οι λειτουργίες τους για την ένθεση του Τ-DNA
2.17.2 Μονόκλωνη και δίκλωνη ένθεση
2.18 Ταυτοποίηση διαγονιδιακών φυτών
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
3. ΦΟΡΕΊΣ ΚΑΙ ΔΙΑΓΟΝΙΔΙΑΚΆ ΦΥΤΆ
3.1 Σύνδεση περιοχών VIR και T-DNA του πλασμιδίου Ti
3.2 Διαχωρισμός ογκογενετικότητας και μεταφοράς T-DNA
3.3 Συστήματα cis ή συνεισερχόμενοι φορείς
3.4 Δυαδικό σύστημα μεταφοράς
3.5 Τριαδικό σύστημα
3.6 Φορείς παραγωγής διαγονιδιακών φυτών ελεύθερων γονιδίων επιλογής
3.7 Φορείς φυσικού, χημικού και μηχανικού μετασχηματισμού
3.8 Γονίδια επιλογής
3.9 Μηχανισμός ανθεκτικότητας και επιλογής
3.10 Γονίδια μάρτυρες (ή αναφοράς)
3.10.1 GUS
3.10.2 CAT
3.10.3 Λουσιφεράση
3.10.4 GFP
3.10.5 Άλλα γονίδια αναφοράς
3.11 Στην πράξη
3.12 Μετασχηματισμός φυτών με ογκογενετικά στελέχη Agrobacterium άγριου τύπου
3.12.1 Επιλογή μετασχηματισμού με Agrobacterium άγριου τύπου
3.12.2 Επιλογή μεγέθους εκφύτου
3.13 Μετασχηματισμός και διαγονιδιακά φυτά
3.13.1 Μετασχηματισμός καπνού με δισκία φύλλων
3.13.2 Δημιουργία διαγονιδιακών φυτών μέσω της φάσης του κάλου
3.13.3 Μετασχηματισμός μικρών ομοιογενών εκφύτων
3.13.4 Μετασχηματισμός πρωτοπλαστών
3.13.5 Μετασχηματισμός εκφύτων ρίζας
3.13.6 Μετασχηματισμός με διείσδυση κενού
3.13.7 Μετασχηματισμός στα σπέρματα
3.14 Ρύθμιση της έκφρασης γονιδίων στα διαγονιδιακά φυτά
3.15 Επαγόμενοι, ιστοειδικοί και αναπτυξιακοί υποκινητές
3.16 Αλληλουχίες οδηγού
3.17 3’ Καθοριστικές αλληλουχίες
3.18 Χρήση κωδικονίων και ιντρονίων
3.19 Υποκυτταρικές αλληλουχίες
3.20 Μετασχηματισμός χλωροπλαστών
3.21 Τεχνητά χρωμοσώματα φυτών
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
4. ΙΣΤΟΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΑ - ΚΥΤΤΑΡΟΚΑΛΛΙΈΡΓΕΙΑ
4.1 Μεθοδολογία της ιστοκαλλιέργειας
4.2 Καλογένεση
4.3 Σωματική εμβρυογένεση
4.4 Οργανογένεση και μικροπολλαπλασιασμός
4.5 Πρωτοπλάστες
4.5.1 Απομόνωση πρωτοπλαστών
4.5.2 Καλλιέργεια πρωτοπλαστών
4.5.3 Χρήση πρωτοπλαστών
4.6 Καλλιέργεια ανθηρών
4.7 Συνθετικά σπέρματα
4.8 Αναγέννηση φυτών
4.9 Σωματοκλωνική ποικιλομορφία
4.10 In vitro παραγωγή δευτερογενών μεταβολιτών
4.11 Μεταλλάξεις και επιλογή
4.12 Ιστοκαλλιέργεια και παραγωγή διαγονιδιακών φυτών
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
5. ΗΛΕΚΤΡΟΠΌΡΩΣΗ
5.1 Δημιουργία πόρων
5.2 Μετασχηματισμός βακτηρίων με ηλεκτρικούς παλμούς
5.3 Ηλεκτροπόρωση πρωτοπλαστών
5.4 Παράμετροι ηλεκτροπόρωσης πρωτοπλαστών
5.4.1 Ηλεκτρικοί παράμετροι
5.4.2 Πυκνότητα πρωτοπλαστών και άλλοι παράμετροι
5.5 Εφαρμογές της ηλεκτροπόρωσης DNA στη μοριακή βιολογία του ομόλογου ανασυνδυασμού
5.6 Ηλεκτροπόρωση της γύρης
5.7 Μετασχηματισμός μέσω ηλεκτροπόρωσης ιστού
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
6. ΒΟΜΒΑΡΔΙΣΜΌΣ ΣΩΜΑΤΙΔΊΩΝ
6.1 Στόχος της μεταφοράς με βομβαρδισμό
6.2 Γονιδιακή μεταφορά στα φυτά με τη χρήση βομβαρδισμού σωματιδίων
6.3 Αρχές βομβαρδισμού σωματιδίων στα φυτά
6.4 Βιολογικές αρχές στην παροδική έκφραση
6.5 Βιολογικές αρχές της γονιδιακής μεταφοράς στα φυτά
6.6 Επιλογή
6.7 Πρότυπο ένθεσης
6.8 Βαλλιστικός συμμετασχηματισμός
6.9 Ανάκτηση μετασχηματισμένων φυτών
6.10 Δικότυλα
6.11 Μονοκότυλα
6.12 Δενδρώδη είδη
6.13 Μεταφορά γονιδίων σε θηλαστικά με βομβαρδισμό σωματιδίων
6.13.1 Βιολογικός τρόπος μεταφοράς γονιδίων στα ζωικά συστήματα
6.13.2 Ρετροϊοί, αδενοϊοί, έρπητας-simplex ιός (H-SV)
6.14 Βομβαρδισμός σωματιδίων και γονιδιακή θεραπεία
6.15 Εφαρμογές και στρατηγικές της γονιδιακής θεραπείας
6.16 Γενετική-μοριακή ανοσοποίηση
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
7. ΧΗΜΙΚΉ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΙΚΉ ΜΕΤΑΦΟΡΆ ΓΟΝΙΔΊΩΝ
7.1 Εισαγωγή με πολυαιθυλενική γλυκόλη
7.2 Απάλειψη των επιπρόσθετων αντιγράφων
7.3 Αποδοτικότητα της μεθόδου
7.4 Παροδική έκφραση
7.5 Φορείς
7.6 Μικροέγχυση
7.7 Μεθοδολογία μικροέγχυσης
7.8 Κυτταρικά διεισδυτικά πεπτίδια και νανομεταφορείς κυττάρων
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
8. ΜΟΡΙΑΚΉ ΒΕΛΤΊΩΣΗ
8.1 Χαρακτηριστικά μοριακών δεικτών
8.2 Πολυμορφισμός μεγέθους περιοριστικών τμημάτων DNA (RFLP)
8.3 Τυχαία ενισχυμένο πολυμορφικό DNA (RAPD)
8.4 Πολυμορφισμός μήκους ενισχυμένων τμημάτων (AFLP)
8.5 Μοριακοί δείκτες βασισμένοι σε απλές επαναλαμβανόμενες αλληλουχίες (SSR)και απλές σε σειρά επαναλήψεις (STR)
8.6 Κλωνοποιημένες αλληλουχίες σαν δείκτες (STS, EST, SSCP, ASOH, DASH)
8.7 Μοριακοί δείκτες βασισμένοι στον πολυμορφισμό ενός νουκλεοτιδίου (SNP) και στις προσθήκες/ελλείψεις (in/del)
8.8 Μοριακοί δείκτες και ταυτοποίηση παθογόνων
8.9 Πλεονεκτήματα - μειονεκτήματα μεθοδολογιών
8.10 Εφαρμογές των μοριακών δεικτών
8.11 Ταυτοποίηση - διαφοροποίηση ποικιλιών
8.12 Συμβολή των δεικτών στην επιλογή (MAS)
8.13 Στρατηγικές ανάπτυξης της συμβολής δεικτών στην επιλογή
8.14 Μοριακοί δείκτες και εφαρμογές
8.14.1 Καλαμπόκι (Zea mays L.)
8.14.2 Κριθάρι (Hordeum vulgare)
8.14.3 Ρύζι (Oryza sativa)
8.14.4 Μαλακό σιτάρι (Triticum aestivum)
8.14.5 Ντομάτα (Lycopersicon esculentum)
8.14.6 Σόγια (Glycine max)
8.14.7 Φασόλι (Phaseolus vulgaris)
8.14.8 Μηλιά (Malus domestica)
8.14.9 Ροδακινιά (Prunus persica)
8.14.10 Γενικά
8.15 Επιλογή πληθυσμού χαρτογράφησης
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
9. ΓΟΝΙΔΙΑΚΉ ΣΤΌΧΕΥΣΗ
9.1 Ανασυνδυασμός κατά τη γονιδιακή στόχευση
9.2 Γονιδιακή αντικατάσταση και στοχευμένη ένθεση
9.3 Μοντέλα ανασυνδυασμού
9.4 Ομόλογος ανασυνδυασμός στα φυτά
9.4.1 Εξωχρωμοσωμικός ομόλογος ανασυνδυασμός
9.4.2 Ενδοχρωμοσωμικός ομόλογος ανασυνδυασμός
9.5 Μεθοδολογία γονιδιακής στόχευσης
9.5.1 Γονιδιακή στόχευση με απ’ ευθείας μεταφορά του DNA
9.5.2 Γονιδιακή στόχευση με χρήση Agrobacterium
9.6 Προβλήματα που απαντώνται στα πειράματα γονιδιακής στόχευσης
9.7 Πιστότητα της στόχευσης γονιδίων
9.8 Γονιδιακή στόχευση με έμμεση επιλογή
9.8.1 Θετική επιλογή μετά από ανάλυση με PCR
9.8.2 Θετική/Αρνητική επιλογή
9.9 Παράγοντες που επηρεάζουν τη γονιδιακή στόχευση στα φυτά
9.9.1 Τρόπος μεταφοράς του DNA
9.9.2 Θέση του στόχου μέσα στο γονιδίωμα και το μέγεθος του γονιδιώματος
9.9.3 Μέγεθος και βαθμός ομολογίας του DNA
9.9.4 Επαγωγή του ομόλογου ανασυνδυασμού
9.10 Μελλοντικές προοπτικές της γονιδιακής στόχευσης
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
10. ΟΛΙΣΤΙΚΈΣ ΚΑΙ ΚΑΤΕΥΘΥΝΌΜΕΝΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΊΣΕΙΣ
10.1 Αλληλούχιση επόμενης γενιάς
10.2 Γονιδιωματική
10.3 Μεταγραφωμική (Transcriptomics)
10.4 Αλληλούχιση του RNA (RNAseq)
10.5 Πρωτεωμική
10.6 Μεταβολωμική
10.7 Επιγονιδιωματική
10.8 RNAi
10.8.1 Βιογένεση των miRNA
10.8.2 Βιογένεση των siRNA
10.8.3 Βιογένεση των δευτερογενών siRNA
10.8.4 Μηχανισμός αποσιώπησης
10.9 Ιικό-επαγόμενη αποσιώπηση γονιδίου (VIGS)
10.10 Γονιδιακός και γονιδιωματικός ανασχεδιασμός
10.10.1 Νουκλεάσες δακτυλίου ψευδαργύρου (ΖFN)
10.10.2 Νουκλεάσες-τελεστές που μοιάζουν με μεταγραφικούς ενεργοποιητές (TALEN)
10.10.3 CRISPR/Cas9
10.11 Τύποι γονιδιακού και γονιδιωματικού ανασυνδυασμού μέσω των δίκλωνων εγκοπών του DNA
10.12 Ιικοί φορείς και γονιδιακός ανασχεδιασμός
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
11. ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΉ ΑΝΆΛΥΣΗ ΓΟΝΙΔΊΩΝ - ΠΡΩΤΕΪΝΏΝ
11.1 Λειτουργική συμπληρωματικότητα στη ζύμη
11.2 Αλληλοεπιδράσεις πρωτεϊνών στο σύστημα της ζύμης
11.3 Λειτουργική μεταφορά βιοσυνθετικών μονοπατιών στη ζύμη
11.4 Αλληλοεπιδράσεις πρωτεϊνών με συν-ανοσοκαθίζηση
11.5 Γονίδια-αναφοράς και λειτουργική ανάλυση
11.6 Ταυτοποίηση της τοποθέτησης των πρωτεϊνών σε διαμερίσματα του κυττάρου
11.7 Συνεντοπισμός πρωτεϊνών
11.8 Διαμελισμός της YFP
11.9 Δίκτυο αλληλεπιδράσεων (interactome)
11.10 Δοκιμές μετατόπισης ηλεκτροφορητικής κινητικότητας (ΕMSA)
11.11 Ανοσοκαθίζηση χρωματίνης (ChIP)
11.12 Ετερόλογη έκφραση
11.13 Κλωνοποίηση με βάση το γενετικό χάρτη
11.14 Στοχευμένες επαγόμενες τοπικές αλλαγές του γονιδιώματος (TILLING)
11.15 Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR)
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
12. ΕΦΑΡΜΟΓΈΣ
12.1 Δημιουργία φυτών ανθεκτικών στα ζιζανιοκτόνα
12.1.1 Βιοαποικοδόμηση ή αποτοξίνωση ζιζανιοκτόνων
12.1.2 Ένζυμα βακτηριακής προέλευσης
12.1.3 Ένζυμα φυτικής προέλευσης
12.1.4 Τροποποίηση του στόχου της δράσης του ζιζανιοκτόνου
12.1.4.1 Glyphosate
12.1.4.2 Θειoουρίες (Sulphonylureas)
12.1.4.3 L-φωσφινοθρισίνη
12.1.4.4 Atrazine
12.1.5 Γενικά
12.2 Φυτά ανθεκτικά στα έντομα
12.2.1 Παράγοντες που συμβάλλουν στη ραγδαία αύξηση των εντόμων
12.2.2 Αμυντικοί μηχανισμοί φυτών
12.2.3 Βακτηριακές τοξίνες
12.2.3.1 Η τοξίνη Bt
12.2.3.2 Δράση της τοξίνης Bt
12.2.3.3 Προϋποθέσεις για τη δράση της τοξίνης Bt
12.2.4 Γονίδια τοξίνης από Bacillus thuringiensis
12.2.4.1 Τροποποίηση της έκφρασης των γονιδίων Bt
12.2.4.2 Γονιδιακή συσσώρευση - στοίβαξη και τροποποίηση των Bt
12.2.4.3 Έκφραση των γονιδίων τοξίνης Bt σε άλλους μικροοργανισμούς
12.2.5 Διαγονιδιακά φυτά ανθεκτικά στα έντομα
12.2.6 Διαγονιδιακά φυτά που εκφράζουν Bt τοξίνες
12.2.6.1 Μεταφορά των γονιδίων Cry
12.2.6.2 Τροποποιημένα γονίδια Cry προσδίδουν ανθεκτικότητα στα διαγονιδιακά φυτά
12.2.6.3 Περιβαλλοντικές προεκτάσεις και προσεγγίσεις
12.2.7 Διαγονιδιακά φυτά που εκφράζουν διάφορες εντομοκτόνες πρωτεΐνες
12.2.7.1 Αναστολείς πρωτεασών
12.2.7.2 Αναστολή α-αμυλάσης
12.2.7.3 Αναστολή της χοληστερόλης
12.2.7.4 Διάφοροι άλλοι αναστολείς
12.3 Φυτά ανθεκτικά στους ιούς
12.3.1 Μόλυνση από ιούς
12.3.2 Διασταυροπροστασία
12.3.3 Διαγονιδιακά φυτά ανθεκτικά στους ιούς
12.3.4 Ανθεκτικότητα στους ιούς και διαγονιδιακά φυτά που περιέχουν διάφορα γονίδια και RNA
12.3.5 Τεχνολογία αντικωδικής αλυσίδας, RNAi και ανθεκτικότητα στους ιούς
12.4 Φυτά ανθεκτικά στα βακτήρια και στους μύκητες
12.4.1 Μοριακές αλληλεπιδράσεις
12.4.2 Ανθεκτικότητα σε βακτήρια και μύκητες
12.5 Εφαρμογές ZFN, TALEN, CRISPR/Cas9
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
13. ΔΙΑΓΟΝΙΔΙΑΚΆ ΦΥΤΆ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ
13.1 Βελτίωση της πρόσληψης θρεπτικών συστατικών
13.2 Φυτά βιοδείκτες στην ατμοσφαιρική ρύπανση
13.3 Πλουραλισμός στην παραγωγή
13.4 Δόμηση βελτιωμένων δένδρων με αντικωδικό RNA
13.5 Φυτικός καθαρισμός
13.5.1 Υδράργυρος
13.5.2 Οργανικές ενώσεις
13.5.3 Κάδμιο
13.6 Βιοδείκτες
13.7 Άμυλο, κυτταρικό τοίχωμα και βιοκαύσιμα
13.7.1 Biodiesel
13.7.2 Βιοαιθανόλη
13.8 Φωτοσύνθεση
13.9 Ανθεκτικότητα σε περιβαλλοντικές καταπονήσεις, αλατότητα και ξηρασία
13.10 Πολύπλοκα μονοπάτια απόκρισης σε περιβαλλοντικές καταπονήσεις
13.10.1 Επαγωγική γονιδιακή δράση
13.10.2 Ωσμωπροστατευτικά
13.10.3 Σηματοδότηση
13.11 Διαγονιδιακά φυτά ανθεκτικά στις καταπονήσεις
13.12 Συνθετικές προσεγγίσεις
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
14. ΔΙΑΓΟΝΙΔΙΑΚΆ ΦΥΤΆ: ΤΡΌΦΙΜΑ ΚΑΙ ΥΓΕΊΑ
14.1 Εδώδιμα εμβόλια
14.2 Φυτά βιοαντιδραστήρες και μοριακή αγροκαλλιέργεια
14.3 Παραγωγή δευτερογενών μεταβολιτών υψηλής προστιθέμενης αξίας
14.3.1 Σαπωνίνες
14.3.2 Ετοποσίδιο
14.3.3 Γουογκονίνη (wogonin) – Μπαϊκαλεΐνη (baicalein)
14.3.4 Αρτεμισίνη
14.3.5 Catharanthus
14.3.6 Ολεοσίδια και ελιά
14.4 Παροδική έκφραση σε ετερόλογα συστήματα για την παραγωγή βιοφαρμακευτικών
14.5 Τροποποίηση του μεταβολισμού των φυτών
14.5.1 Αποθηκευτικές πρωτεΐνες
14.5.2 Αμινοξέα
14.5.3 Σάκχαρα
14.6 Τροποποίηση του αμύλου
14.7 Λιπαρά
14.7.1 Τροποποίηση της περιεκτικότητας των λιπαρών οξέων
14.7.2 Αύξηση των λιπαρών
14.7.3 Πολυακόρεστα λιπαρά οξέα
14.8 Διαγονιδιακά φυτά και γεύση
14.9 Διαγονιδιακά φυτά και δίαιτα
14.10 Διατροφική ενίσχυση
14.11 Τροποποίηση της φυσιολογίας με μετασχηματισμό ή με αντικωδικό RNA και συνκαταστολή
14.11.1 Τροποποίηση του χρωματισμού ανθέων 3
14.11.2 Τροποποίηση του αρώματος
14.12 Το μερίστωμα του άνθους
14.13 Τροποποίηση της ωρίμανσης φρούτων με την τεχνολογία του αντικωδικού RNA
14.14 Τροποποίηση της εμφάνισης με τη τεχνολογία του αντικωδικού RNA
14.15 Τροποποίηση της σύνθεσης τοξικών μεταβολιτών
14.16 Τεχνολογία συστήματος προστασίας ή τεχνολογία εξολοθρευτή
14.17 Βελτίωση της διατροφής
14.18 Βιταμίνες και αντιοξειδωτικά
14.19 Βελτίωση της παραγωγής
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
15. Η ΔΙΑΛΕΚΤΙΚΉ ΤΗΣ ΒΙΟΗΘΙΚΉΣ, ΤΗΣ ΠΑΤΈΝΤΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΏΝ
15.1 Βιοτεχνολογία στην εξέλιξη της κοινωνίας
15.2 Βιοτεχνολογία και περιβάλλον
15.3 Επίδραση της βιοτεχνολογίας φυτών στο περιβάλλον και στον άνθρωπο
15.4 Φυτά-ζώα-άνθρωπος
15.5 Ο λαβύρινθος της πατέντας για τις βιολογικές λειτουργίες
15.6 Βιοασφάλεια
Επιλεγμένη βιβλιογραφία
ΠΑΡΆΡΤΗΜΑ Ι
Πίνακας
ΠΑΡΆΡΤΗΜΑ ΙΙ
Γενετικός Κώδικας
INDEX