Εδαφολογία

Εδαφολογία
Η φύση και οι ιδιότητες των εδαφών

Περιεχόμενα

Πρόλογος
1. Τα εδάφη γύρω μας
1.1 Λειτουργίες των εδαφών στο οικοσύστημά
1.2 Μέσο για την ανάπτυξη των φυτών
1.3 Ρύθμιστής των αποθεμάτων νερού
1.4 Ανακύκλωτήριο πρώτων υλών
1.5 Τροποποίηση της ατμόσφαιρας
1.6 Βιότοπος για τους οργανισμούς του εδάφους
1.7 Φορέας στήριξης κατασκευών
1.8 H πεδόσφαιρα ως περιβαλλοντική διεπιφάνεια
1.9 Το έδαφος ως φυσικό σώμα
1.10 Η εδαφική κατατομή και οι στρώσεις της (ορίζοντες)
1.11 Επιφανειακό έδαφος και υπέδαφος
1.12 Έδαφος : Μία διεπιφάνεια μεταξύ αέρα, ορυκτών, νερού και ζωής
1.13 Ανόργανα συστατικά των εδαφών
1.14 Η οργανική ουσία του εδάφους
1.15 Εδαφικό νερό: Ένα δυναμικό διάλυμα
1.16 Εδαφικός αέρας: Ένα μεταβαλλόμενο μίγμα αερίων
1.17 Αλληλεπίδραση των τεσσάρων συστατικών του εδάφους στην παροχή
φυτοθρεπτικών ουσιών
1.18 Πρόσληψη θρεπτικών στοιχείων από τις ρίζες των φυτών
1.19 Ποιότητα εδάφους, υποβάθμιση και ικανότητα επαναφοράς
1.20 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
2 Η γένεση των εδαφών από μητρικά υλικά
2.1 Αποσάθρωση των πετρωμάτων και των ορυκτών
2.2 Παράγοντες εδαφογένεσης
2.3 Μητρικό υλικό
2.4 Κλίμα
2.5 Έμβιοι οργανισμοί
2.6 Τοπογραφία
2.7 Χρόνος
2.8 Τέσσερις βασικές διεργασίες της γένεσης των εδαφών
2.9 Η εδαφική κατατομή
Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
3 Η ταξινόμηση των εδαφών
3.1 Η έννοια των εδαφικών κατηγοριών
3.2 Ένα ολοκληρωμένο σύστημα ταξινόμησης: «Soil Taxonomy»
3.3 Κατηγορίες και ορολογία του «Soil Taxonomy»
3.4 Τάξεις εδαφών
3.5 Εntisols (Πρόσφατα εδάφη με ελάχιστη έως καθόλου εξέλιξη)
3.6 Inceptisols (Λίγα διαγνωστικά χαρακτηριστικά: έναρξη σχηματισμού Β ορίζοντα)
3.7 Andisol (Εδάφη της ηφαιστειακής τέφρας)
3.8 Gelisols (Μόνιμα παγωμένα εδάφη, αναμόχλευση από τη δράση του πάγου)
3.9 Hisostols (Οργανικά εδάφη χωρίς μόνιμο παγωμένο στρώμα)
3.10 Αridisols (Ξηρικά εδάφη)
3.11 Vertisol (Σκουρόχρωμα εδάφη με ρωγμές από αργιλικά ορυκτά εκτατής
δομής)
3.12 Mollisols (Σκουρόχρωμα, μαλακά εδάφη λειμώνων)
3.13 Alfisols (Αργιλικός ή νατρικός ορίζοντας, μετρίως εκπλυμένα εδάφη)
3.14 Utisols ( Aργιλικός ορίζοντας, έντονα εκπλυμένα εδάφη)
3.15 Spodosols (Όξινα, αμμώδη, δασικά εδάφη, έντονα εκπλυμένα)
3.16 Οxisols (Οξικός ορίζοντας, έντονα αποσαθρωμένα εδάφη)
3.17 Κατώτερες ταξινομικές κατηγορίες στο «Soil Τaxonomy»
3.18 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
4 Η Αρχιτεκτονική και οι φυσικές ιδιότητες του εδάφους
4.1 Χρώμα του εδάφους
4.2 Δομή του εδάφους (κατανομή μεγέθους των εδαφικών τεμαχιδίων)
4.3 Κλάσεις κοκκομετρικής σύστασης
4.4 Δομή των ανόργανων εδαφών
4.5 Σχηματισμός και σταθεροποίηση εδαφικών συσσωματωμάτων
4.6 Εδαφοκατεργασία και διαχείριση της εδαφικής δομής
4.7 Η πυκνότητα του εδάφους
4.8 Το πορώδες των ανόργανων εδαφών
4.9 Εδαφικές ιδιότητες σχετικές με μηχανικές χρήσεις
4.10 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
5 Εδαφικό νερό: Χαρακτηριστικά και συμπεριφορά του
5.1 Δομή και σχετικές ιδιότητες του νερού
5.2 Τριχοειδή φαινόμενα και εδαφικό νερό
5.3 Ενεργειακή θεώρηση του εδαφικού νερού
5.4 Περιεκτικότητα του εδάφους σε νερό και δυναμικό του εδαφικού νερού
5.5 Η κίνηση του νερού στο έδαφος
5.6 Η διήθηση και διείσδυση (βαθιά διήθηση) του νερού στο έδαφος
5.7 Η κίνηση των υδρατμών στα εδάφη
5.8 Ποιοτική περιγραφή της εδαφικής υγρασίας
5.9 Παράγοντες που επηρεάζουν το ποσό του διαθέσιμου νερού για τα φυτά
5.10 Μηχανισμοί μέσω των οποίων τα φυτά εφοδιάζονται με το νερό
5.11 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
6 Το έδαφος και ο υδρολογικός κύκλος
6.1 Ο παγκόσμιος υδρολογικός κύκλος
6.2 Η τύχη των υδατικών κατακρημνισμάτων και το νερό άρδευσης
6.3 Το σύστημα Έδαφος-Φυτό-Ατμόσφαιρα
6.4 Ο έλεγχος της εξατμισοδιαπνοής
6.5 Απώλειες του νερού από το έδαφος σε υγρή μορφή
6.6 Διείσδυση (βαθιά διήθηση) και υπόγεια νερά
6.7 Βελτίωση της εδαφικής στράγγισης
6.8 Σηπτικές δεξαμενές στραγγιστικών δικτύων
6.9 Αρχές και πρακτικές άρδευσης
6.10 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
7 Ο αερισμός και η θερμοκρασία του εδάφους
7.1 Αερισμός του εδάφους-Η διεργασία
7.2 Τρόποι χαρακτηρισμού του εδαφικού αερισμού
7.3 Δυναμικό οξειδοαναγωγής
7.4 Παράγοντες που επηρεάζουν τον αερισμό του εδάφους και το δυναμικό
οξειδοαναγωγής
7.5 Οικολογικές επιπτώσεις του αερισμού του εδάφους
7.6 Ο αερισμός σε σχέση με την διαχείριση του εδάφους και των φυτών
7.7 Υγρότοποι και τα ανεπαρκώς αεριζόμενα εδάφη τους
7.8 Διεργασίες που επηρεάζονται από την εδαφική θερμοκρασία
7.9 Απορρόφηση και απώλεια της ηλιακής ενέργειας
7.10 Θερμικές ιδιότητες των εδαφών
7.11 Έλεγχος εδαφικής θερμοκρασίας
7.12 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
8 Τα εδαφικά κολλοειδή: Η βάση της χημικής και φυσικής δραστηριότητας του
εδάφους
8.1 Γενικές ιδιότητες και τύποι εδαφικών κολλοειδών
8.2 Θεμελιώδη χαρακτηριστικά της δομής των φυλλοπυριτικών ορυκτών της αργίλου
8.3 Ορυκτολογική ταξινόμηση των πυριτικών ορυκτών u964 της αργίλου
8.4 Δομικά χαρακτηριστικά των μη πυριτικών κολλοειδών
8.5 Γένεση και γεωγραφική κατανομή των εδαφικών κολλοειδών
8.6 Προέλευση των φορτίων των εδαφικών κολλοειδών
8.7 Προσρόφηση κατιόντων και ανιόντων
8.8 Αντιδράσεις ανταλλαγής κατιόντων
8.9 Ικανότητα ανταλλαγής κατιόντων
8.10 Τα ανταλλάξιμα κατιόντα στα καλλιεργούμενα εδάφη
8.11 Ανταλλαγή ανιόντων
8.12 Προσρόφηση φυτοφαρμάκων και ρύπανση των υπόγειων υδάτων
8.13 Δέσμευση βιομορίων στην άργιλο και τον εδαφικό χούμο
8.14 Φυσικές επιπτώσεις των διογκουμένων ορυκτών της αργίλου
8.15 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
9 Η εδαφική οξύτητα
9.1 Η διαδικασία της εδαφικής οξίνισης
9.2 Ο ρόλος του αργιλίου στην εδαφική οξύτητα
9.3 Δεξαμενές της εδαφικής οξύτητας
9.4 Ρύθμιση του pH των εδαφών
9.5 Προσδιορισμός του pH των εδαφών
9.6 Ανθρωπογενείς επιδράσεις στην οξίνιση των εδαφών
9.7 Βιολογικές επιπτώσεις του εδαφικού pH
9.8 Αύξηση του εδαφικού pH με ασβέστωση
9.9 Εναλλακτικές μέθοδοι αποκατάστασης των επιπτώσεων της εδαφικής οξύτητας
9.10 Μείωση του εδαφικού pH
9.15 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
10 Εδάφη άνυδρων περιοχών: Αλκαλικότητα-Αλατότητα-Νατρίωση
10.1 Χαρακτηριστικά και προβλήματα εδαφών άνυδρων περιοχών
10.2 Αιτίες αλκαλικότητας: Υψηλό εδαφικό pH
10.3 Δημιουργία εδαφών επηρεασμένων από τα άλατα
10.4 Προσδιορισμός αλατότητας και νατρίωσης
10.5 Κατηγορίες εδαφών επηρεασμένων από τα άλατα
10.6 Φυσική υποβάθμιση εδαφών υπό συνθήκες νατρίωσης
10.7 Ανάπτυξη φυτών σε εδάφη επηρεασμένα από τα άλατα
10.8 Ποιότητα νερού άρδευσης
10.9 Βελτίωση αλατούχων εδαφών
10. 10 Βελτίωση αλατούχων-νατριωμένων και νατριωμένων εδαφών
10.11 Διαχείριση αποκατεστημένων εδαφών
10.12 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
11 Οι οργανισμοί και η οικολογία του εδάφους
11.1 Η ποικιλότητα των οργανισμών του εδάφους
11.2 Oργανισμoί εν δράσει
11.3 Η αφθονία των οργανισμών, η βιομάζα και η μεταβολική τους δραστηριότητα
11.4 Γαιωσκώληκες
11.5 Μυρμήγκια και Τερμίτες
11.6 Εδαφικά μικρόζωα
11.7 Οι ρίζες των ανώτερων φυτών
11.8 Εδαφικές άλγες
11.9 Εδαφικοί μύκητες
11.10 Προκαρυωτικοί οργανισμοί του εδάφους: Βακτήρια και Αρχαία
11.11 Συνθήκες που επηρεάζουν την ανάπτυξη των εδαφικών μικροοργανισμών
11.12 Ωφέλιμες επιδράσεις των εδαφικών οργανισμών στις κοινότητες των φυτών
11.13 Επιζήμιες επιδράσεις εδαφικών οργανισμών στα ανώτερα φυτά
11.14 Οικολογικές σχέσεις μεταξύ των εδαφικών οργανισμών
11.15 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
12 Η οργανική ουσία του εδάφους
12.1 Ο παγκόσμιος κύκλος του άνθρακα
12.2 Η διαδικασία της αποικοδόμησης στα εδάφη
12.3 Παράγοντες που επηρεάζουν τους ρυθμούς αποικοδόμησης και
ανοργανοποίησης
12.4 Γένεση και φύση της οργανικής ουσίας και του εδαφικού χούμου
12.5 Επίδραση της οργανικής ουσίας στην ανάπτυξη των φυτών και στα εδάφη
12.6 Ποσοτητα και ποιότητα της οργανικής ουσίας του εδάφους
12.7 Ισοζύγιο του άνθρακα στο σύστημα έδαφος-φυτό-ατμόσφαιρα
12.8 Παράγοντες και πρακτικές που επηρεάζουν τη περιεκτικότητα των εδαφών σε
οργανική ουσία
12.9 Το φαινόμενο του θερμοκηπίου: Εδάφη και κλιματικές αλλαγές
12.10 Κομποστ και «κομποστοποίηση»
12.11 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
13 Οικονομία αζώτου και θείου στα εδάφη
13.1 Επίδραση του αζώτου στην ανάπτυξη και την αύξηση των φυτών
13.2 Κατανομή και κύκλος του αζώτου
13.3 Ακινητοποίηση και ανοργανοποίηση
13.4 Διαλυτό οργανικό άζωτο (SON)
13.5 Δέσμευση του αμμωνίου από τα αργιλικά ορυκτά
13.6 Πτητικοποίηση της αμμωνίας
13.7 Νιτροποίηση
13.8 Το πρόβλημα της έκπλυσης των νιτρικών
13.9 Αέριες απώλειες μέσω απονιτροποίησης
13.10 Βιολογική δέσμευση του αζώτου
13.11 Συμβιωτική δέσμευση από Ψυχανθή
13.12 Συμβιωτική δέσμευση από μη Ψυχανθή
13.13 Μη συμβιωτική δέσμευση του αζώτου
13.14 Ατμοσφαιρικές αποθέσεις αζώτου
13.15 Πρακτικές διαχείρισης του εδαφικού αζώτου
13.16 Η σημασία του θείου
13.17 Φυσικές πηγές θείου
13.18 Ο κύκλος του θείου
13.19 Συμπεριφορά θειούχων ενώσεων στα εδάφη
13.20 Οξείδωση και αναγωγή του θείου
13.21 Συγκράτηση και ανταλλαγή του θείου
13.23 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
14 Ο φώσφορος και το κάλιο του εδάφους
14.1 Ο ρόλος του φωσφόρου στην θρέψη των φυτών και στην γονιμότητα του
εδάφους
14.2 Επίδραση του φωσφόρου στην ποιότητα του περιβάλλοντος
14.3 Ο κύκλος του φωσφόρου
14.4 Ο οργανικός φώσφορος στα εδάφη
14.5 Ο ανόργανος φώσφορος στα εδάφη
14.6 Η διαλυτότητα του ανόργανου φωσφόρου σε όξινα εδάφη
14.7 Η διαθεσιμότητα του ανόργανου φωσφόρου σε υψηλές τιμές pH
14.8 Η δεσμευτική ικανότητα των εδαφών σε φώσφορο
14.9 Διαχείρηση του φωσφόρου στα εδάφη στην πράξη
14.10 Κάλιο: Η φύση του και ο οικολογικός του ρόλος
14.11 Το κάλιο στη θρέψη φυτών και ζώων
14.12 Ο κύκλος του καλίου
14.13 Το πρόβλημα του καλίου στη γονιμότητα των εδαφών
14.14 Μορφές και διαθεσιμότητα του καλίου στα εδάφη
14.15 Παράγοντες που επηρεάζουν τη δέσμευση του καλίου στο έδαφος
14.16 Πρακτικές προσεγγίσεις στη διαχείριση του καλίου
14.17 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
15. Ασβέστιο, μαγνήσιο και ιχνοστοιχεία
15.1 Το ασβέστιο ως απαραίτητο θρεπτικό στοιχείο
15.2 Το μαγνήσιο ως θρεπτικό στοιχείο
15.3 Από την έλλειψη στην τοξικότητα
15.4 Ο ρόλος των μικροθρεπτικών στα φυτά
15.5 Πηγές μικροθρεπτικών
15.6 Γενικές συνθήκες που συμβάλουν στην έλλειψη /τοξικότητα των ιχνοστοιχείων
15.7 Παράγοντες που επηρεάζουν τη διαθεσιμότητα των κατιονικής μορφής των
ιχνοστοιχείων
15.8 Οργανικές χηλικές ενώσεις
15.9 Παράγοντες που επηρεάζουν τη διαθεσιμότητα των ανιονικής μορφής
ιχνοστοιχείων
15.10 Η σημασία των ισορροπιών μεταξύ των θρεπτικών στοιχείων
15.11 Τρόποι διαχείρισης του εδάφους και των απαραίτητων ιχνοστοιχείων
15.12 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
16. Πρακτικές διαχείρισης των θρεπτικών στοιχείων
16.1 Στόχοι της διαχείρισης των θρεπτικών στοιχείων
16.2 Περιβαλλοντική ποιότητα
16.3 Πόροι και κύκλοι των θρεπτικών στοιχείων
16.4 Ανακύκλωση των θρεπτικών στοιχείων μέσω της ζωικής κοπριάς
16.5 Βιομηχανικά και αστικά υποπροϊόντα
16.6 Χρήση οργανικών πηγών θρεπτικών στοιχείων
16.7 Ανόργανα εμπορικά λιπάσματα
16.8 Μέθοδοι εφαρμογής λιπασμάτων
16.9 Χρόνος εφαρμογής λιπασμάτων
16.10 Διαγνωστικά εργαλεία και μέθοδοι
16.11Ανάλυση εδάφους
16.12 Διαχείριση του φωσφόρου με δείκτες ανά περιοχή
16.13 Ευρύτερες επισημάνσεις στην πρακτική των λιπάνσεων
16.14 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
17 Η διάβρωση του εδάφους και ο έλεγχός της
17.1 Η σημασία της διάβρωσης του εδάφους και της υποβάθμισης της γης
17.2 Τοπικές και ευρύτερες επιπτώσεις της επιταχυνόμενης εδαφικής διάβρωσης
17.3 Μηχανισμοί της υδατικής διάβρωσης
17.4 Μοντέλα πρόβλεψης του βαθμού της υδατικής διάβρωσης
17.5 Παράγοντες που επηρεάζουν την κατά στρώσεις και αυλακοειδή διάβρωση
17.6 Εδαφοκατεργασία αειφορίας
17.7 Φυτοφράκτες
17.8 Έλεγχος της χαραδροειδούς διάβρωσης και μετακίνηση εδαφικών μαζών
17.9 Έλεγχος της επιταχυνόμενης διάβρωσης σε λιβαδικές και δασικές γαίες
17.10 Διάβρωση και έλεγχος ιζημάτων σε εργοταξιακούς χώρους
17.11 Αιολική διάβρωση: Σημασία και παράγοντες που την επηρεάζουν
17.12 Πρόβλεψη και έλεγχος της αιολικής διάβρωσης
17.13 Ταξινόμηση καταλληλότητας γαιών ως οδηγός για προστασία των εδαφών
17.14 Πρόοδοι στην προστασία των εδαφών
17.17 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
18. Εδάφη και χημική ρύπανση
18.12 Τοξικές οργανικές χημικές ενώσεις
18.2 Κατηγορίες οργανικών ρύπων
18.3 Συμπεριφορά οργανικών χημικών ενώσεων στο έδαφος
18.4 Επιπτώσεις της χρήσης αγροχημικών στους εδαφικούς οργανισμούς
18.5 Αποκατάσταση εδαφών ρυπασμένων με οργανικές χημικές ενώσεις
18.6 Ρύπανση με τοξικές ανόργανες ουσίες
18.7 Δυνητικοί κίνδυνοι χημικής ρύπανσης μέσω αστικών αποβλήτων
18.8 Αντιδράσεις των ανόργανων ρύπων στα εδάφη
18.9 Πρόληψη και ελαχιστοποίηση της ανόργανης χημικής ρύπανσης
18.10 Χωματερές
18.11 Ραδιονουκλίδια στο έδαφος
18.12 Εκπομπές ραδονίου από τα εδάφη
18.13 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
19 Τα Εδαφικά γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα
19.1 Χωρική παραλλακτικότητα των εδαφικών ιδιοτήτων στον αγρό
19.2 Τεχνικές και εργαλεία στη χαρτογράφηση των εδαφών
19.3 Σύγχρονη τεχνολογία στην εδαφική έρευνα
19.4 Εργαλεία τηλεπισκόπησης στην εδαφική έρευνα
19.5 Αεροφωτογραφίες
19.6 Δορυφορική απεικόνιση
19.7 Τεχνική χαρτογράφησης εδαφών
19.8 Αξιοποίηση της χαρτογράφησης εδαφών
19.9 Γεωγραφικά πληροφοριακά συστήματα
19.10 GIS, GPS και γεωργία ακριβείας
19.11 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
20 Μελλοντικές προοπτικές για την ποιότητας των εδαφών παγκοσμίως, όπως
αυτή επηρεάζεται από τις ανθρωπογενείς δραστηριότητες
20.1 Η αντίληψη της ποιότητας και της υγείας του εδάφους
20.2 Η ανθεκτικότητα και η ικανότητα επαναφοράς των εδάφών
20.3 Εδάφη και παγκόσμιες οικοσυστημικές υπηρεσίες
20.4 Η υποστήριξη του ανθρώπινου πληθυσμού
20.5 Εντατικοποίηση της γεωργίας- Η πράσινη επανάσταση
20.6 Συνέπειες της εντατικοποίησης της γεωργίας στην ποιότητα των εδαφών
20.7 Επιπτώσεις της ραγδαίας αύξησης της αναλογίας πληθυσμού - διαθέσιμης γης
20.8 Βιώσιμη γεωργία στις αναπτυγμένες χώρες
20.9 Οργανικά συστήματα καλλιέργειας
20.10 Αειφορικά συστήματα καλλιέργειας για αγρότες με περιορισμένους πόρους
20.11Βελτίωση της ποιότητας των εδαφών στη Ασία και στη Λατινική Αμερική
20.12 Συμπεράσματα
Ερωτήσεις
Αναφορές
Παράρτημα Α Παγκόσμιες βάσεις εδαφοαναφοράς: Το Καναδικό και το
Αυστραλιανό σύστημα ταξινόμησης των εδαφών
Παράρτημα Β Μονάδες, Συντελεστές μετατροπής, Περιοδικός πίνακας των στοιχείων
και ονόματα φυτών
Λεξιλόγιο εδαφικών όρων
Ευρετήριο