Ευρωπαϊκή Ένωση και κοινή αγροτική πολιτική

Ευρωπαϊκή Ένωση και κοινή αγροτική πολιτική

Το περιεχόμενο του βιβλίου απευθύνεται κυρίως στους φοιτητές των γεωπονικών τμημάτων και έχει ως κύριο σκοπό του την εισαγωγή τους στα θέματα δομής και οργάνωσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης και στις έννοιες της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής. Τα θέματα παρουσιάζονται με τη μεγαλύτερη δυνατή σαφήνεια και με παραδείγματα, θεωρητικά και πρακτικά, ώστε να είναι κατανοητά σε κάθε αναγνώστη που έχει στοιχειώδης γνώσεις Αγροτικής Οικονομίας.
Το βιβλίο χωρίζεται σε έντεκα κεφάλαια, καθένα από τα οποία ασχολείται με μια συγκεκριμένη ενότητα θεμάτων, τα οποία σχετίζονται μεταξύ τους. Η δομή του βιβλίου δεν δημιουργεί ασάφειες και κενά, αφού όλα τα κεφάλαια αποτελούν μία αδιάσπαστη ακολουθία και τα διάφορα θέματα συνδέονται μεταξύ τους.
Στο πρώτο κεφάλαιο, το οποίο αποτελεί και την Εισαγωγή, παρουσιάζεται μία σύντομη ιστορική και σημερινή εικόνα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ιδιαίτερη αναφορά στην ίδρυση, στην οργάνωση, στη διεύρυνση και στις σημαντικές πολιτικές της.
Στο δεύτερο κεφάλαιο αναφέρονται με αναλυτικό τρόπο τα κύρια όργανα της ΕΕ, καθώς επίσης και η σύνθεση και η λειτουργία τού κάθε οργάνου και η συμμετοχή του στη λειτουργία της ΕΕ.
Στο τρίτο κεφάλαιο περιγράφονται οι θεσμοί και οι πολιτικές όπως εφαρμόζονται από τα όργανα και από τα κράτη μέλη της ΕΕ, ώστε να εξασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία του σημαντικού αυτού οργανισμού.
Στο τέταρτο κεφάλαιο παρατίθενται περιληπτικά οι διάφορες συνθήκες της ΕΕ από την ίδρυσή της της έως σήμερα. Οι συνθήκες αυτές αποτελούν το πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ, καθώς και τη νομική βάση για τη λειτουργία της.
Το πέμπτο κεφάλαιο σχετίζεται με την έκφραση της πολιτικής των αγροτικών προϊόντων στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ιδιαίτερα με τις Κοινές Οργανώσεις Αγορών (ΚΟΑ) των αγροτικών προϊόντων. Περιγράφονται οι μηχανισμοί λειτουργίας τους, αλλά και τα μέτρα στήριξης των μηχανισμών. Στο κεφάλαιο αυτό, αν και περιλαμβάνονται μορφές πολιτικής που έχουν καταργηθεί, εντούτοις δίνουν μια εικόνα των μέτρων πολιτικής που εφαρμόστηκαν κατά το παρελθόν και τους επιδιωκόμενους στόχους των μέτρων αυτών.
Στο έκτο κεφάλαιο παρουσιάζονται ορισμένα κοινά μέτρα για όλες τις Κοινές Οργανώσεις Αγορών.
Το έβδομο και το όγδοο κεφάλαιο περιλαμβάνουν τις Κοινές οργανώσεις Αγορών των περισσοτέρων αγροτικών προϊόντων που υπάγονται στην κοινή οργάνωση αγοράς, φυτικής ή ζωικής προέλευσης. Η πολιτική τού κάθε προϊόντος, βασισμένη στο βασικό κανονισμό κάθε αγοράς, παρουσιάζεται με κατανοητό τρόπου ακολουθώντας μια ενιαία γραμμή για όλα τα προϊόντα.
Το ένατο κεφάλαιο αφιερώθηκε στην παρουσίαση της Κοινής Οργάνωσης Αγοράς στον τομέα των προϊόντων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας. Η Ελλάδα είναι μια χώρα με μεγάλη παραγωγή θαλάσσιων αλιευμάτων, αλλά και με ανεπτυγμένη την υδατοκαλλιέργεια. Η ενημέρωση για θέματα πολιτικής της ΕΕ στον τομέα αυτόν θα είναι χρήσιμη για όσους ασχολούνται με την αλιεία και τις υδατοκαλλιέργειες.
Στο δέκατο κεφάλαιο αναφέρονται ορισμένα ειδικά θέματα ενίσχυσης των αγροτικών προϊόντων.
Το ενδέκατο κεφάλαιο ασχολείται με το κομμάτι της νέας ΚΑΠ, η οποία αφορά την ανάπτυξη των αγροτικών περιοχών. Τα μέτρα του κεφαλαίου αυτού αποτελούν τον δεύτερο πυλώνα της νέας ΚΑΠ.
Η συγγραφή ενός βιβλίου αγροτικής πολιτικής ελλοχεύει τον κίνδυνο της απαξίωσής του από το γεγονός ότι στην πολιτική όλα αλλάζουν, άλλοτε με γοργό ρυθμό και άλλοτε με αργό, και πιθανόν κάποτε μερικά από τα περιεχόμενα του βιβλίου να πάψουν να ισχύουν. Παρ' όλα αυτά, η αξία του βιβλίου παραμένει αναλλοίωτη, γιατί περιλαμβάνει και θέματα θεωρητικά, τα οποία αποτελούν βάσεις της αγροτικής πολιτικής.

Περιεχόμενα
Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή
1. Ιστορικά στοιχεία για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ)
2. Η ίδρυση και η ταυτότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
3. Τα σημαντικά ιστορικά στάδια
4. Η πορεία της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Κεφάλαιο 2. Όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης
1. Τα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)
1. H Ευρωπαϊκή Επιτροπή (European Commission)
2. Το Συμβούλιο Υπουργών της Ευρωπαϊκής Ένωσης
3. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο (European Parliament)
4. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ή Συμβούλιο Κορυφής
5. Το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων
6. Το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο

2. Τα συμβουλευτικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)
1. Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή
2. Η Επιτροπή των Περιφερειών

3. Τα χρηματοδοτικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ)
1. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
2. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων
3. Το Χρηματοδοτικό Όργανο της Κοινής Αγροτικής Πολιτικής
Κεφάλαιο 3. Θεσμοί και Πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης
1. Διαδικασίες λήψης αποφάσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση
1. Συναπόφαση
2. Διαβούλευση
3. Σύμφωνη γνώμη
4. Εκσυγχρονισμός του συστήματος

2. Οι κοινές πολιτικές
3. Η Οικονομική και Νομισματική Ένωση (ΟΝΕ)
1. Το ιστορικό της γέννησης του Ευρώ
2. Οικονομική ολοκλήρωση
3. Προϋποθέσεις υιοθέτησης του Ευρώ
4. Το σύμφωνο σταθερότητας και ανάπτυξης (ΣΣΑ)

4. Ο μηχανισμός των ιδίων πόρων
1. Η αρχή της Χρηματοδότησης στην ΕΟΚ
2. Η προέλευση των ιδίων πόρων
3. Οι ίδιοι πόροι
4. Ο προϋπολογισμός της Ένωσης

5. Διεύρυνση
1. Η δυναμική της Διεύρυνσης
Κεφάλαιο 4. Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης
1. Γενικά
2. Συνθήκη ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ανθρακα και Χάλυβα (ΕΚΑΧ)
3. Συνθήκη ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Οικονομικής Κοινότητας (EOK)
4. Συνθήκη ίδρυσης της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας (Ευρατόμ)
5. Η Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη
6. Συνθήκη του Mάαστριχτ για την Ευρωπαϊκή Ένωση
7. Η Συνθήκη του Αμστερνταμ
8. Η συνθήκη της Νίκαιας
9. Η Συνθήκη της Λισσαβόνας
Κεφάλαιο 5. Κοινή Αγροτική Πολιτική
1. Εισαγωγή
2. Οι αρχικοί στόχοι και αρχές της ΚΑΠ
3. Χρηματοδότηση της ΚΑΠ
1. Αρχικά χρηματοδοτικά όργανα
2. Αναμόρφωση της χρηματοδότησης της ΚΑΠ

4. Οι μεταρρυθμίσεις της ΚΑΠ
5. Η ΚΑΠ και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου
6. Η ΚΑΠ και η Διεύρυνση της ΕΕ
7. Μελλοντικές Προοπτικές
8. Η ΚΑΠ με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1782/2003
1. Υποχρεώσεις των αγροτών
2. Διαφοροποίηση και δημοσιονομική πειθαρχία
3. Παροχή συμβουλών σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις
4. Σύστημα διαχείρισης και ελέγχου
5. Σύστημα πληρωμών και μειώσεων

9. Το καθεστώς της ενιαίας ενίσχυσης
1. Κριτήρια καθορισμού του ποσού ενίσχυσης
2. Βάσεις για δικαιώματα ενίσχυσης
3. Εφαρμογή της ενιαίας ενίσχυσης

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 5ου Κεφαλαίου (Απόσπασμα Συνθήκης της Ρώμης):
Μέρος Τρίτο. Πολιτικές της Κοινότητας. Τίτλος ΙΙ. Η Γεωργία
Κεφάλαιο 6. Kοινές Οργανώσεις Αγορών
1. Γενικά
2. Δημιουργία και λειτουργία των Κοινών Οργανώσεων Αγοράς
3. Ταξινόμηση των κοινών οργανώσεων αγοράς
1. Οργάνωση αγοράς με την τιμή στήριξης
2. Οργάνωση αγοράς με εξωτερική προστασία
3. Οργάνωση αγοράς με συμπληρωματική βοήθεια
4. Οργάνωση αγοράς με κατ' αποκοπή βοήθεια

4. Μηχανισμοί στήριξης
1. Μηχανισμοί στήριξης της εσωτερικής αγοράς
A. Παρέμβαση | B. Απόσυρση | Γ. Ενισχύσεις πριμοδοτήσεις | Δ. Ο έλεγχος της παραγωγής | Ε. Οι οργανώσεις παραγωγών | ΣΤ. Οι κρατικές ενισχύσεις | Ζ. Ενημέρωση και έλεγχοι

5. Γενικό πλαίσιο λειτουργίας ΚΟΑ
1. Γενικά
2. Λειτουργία της ΚΟΑ
3. Λειτουργία της εξωτερικής αγοράς
4. Δασμοί (Tariffs)
5. Μεταβλητές εισφορές εισαγωγών (Variable import levies)
6. Ποσοστώσεις εισαγωγών (Import quotas)
7. Επιδοτήσεις εξαγωγών (Εxport subsidies)

6. Ενιαία Κοινή Οργάνωση Αγοράς αγροτικών προϊόντων
1. Eσωτερική αγορά
2. Εμπορία και παραγωγή
3. Συναλλαγές με τρίτες χώρες
Α. Εισαγωγές | Β. Εξαγωγές | Γ. Ανταγωνισμός | Δ. Επιτροπολογία | Ε. Πλαίσιο

7. Κοινά μέτρα Κοινών Οργανώσεων Αγορών
1. Καθεστώς στήριξης των παραγωγών ορισμένων αροτριαίων καλλιεργειών
2. Καθεστώς ενισχύσεων με βάσει την έκταση
3. Σχέδιο περιφερειοποίησης
4. Υπολογισμός της ενίσχυσης με βάσει την έκταση
5. Αμυλο πατάτας
6. Προσωρινή παύση καλλιέργειας
Κεφάλαιο 7. Kοινές Οργανώσεις Αγορών των κυριότερων φυτικών προϊόντων
1. Γενικά
2. Κοινή Οργάνωση Αγοράς Σιτηρών
1. Τα σιτηρά στην ΕΕ
2. Η αναθεώρηση της πολιτικής των σιτηρών το 1992
3. Η πολιτική για τα δημητριακά με τη μεταρρύθμιση του 2003

3. Κοινή Οργάνωση Αγοράς Ρυζιού
1. Η σημερινή κατάσταση

4. Κοινή Οργάνωση Αγορών των οπωροκηπευτικών
1. Η μεταρρύθμιση του 2007

5. Κοινή Οργάνωση Αγοράς Καπνού
1. Η μεταρρύθμιση του τομέα του καπνού
2. Η σημερινή κατάσταση

6. Κοινή Οργάνωση Αγοράς Ελαιολάδου - Λιπαρών ουσιών
1. Ελαιόλαδο
2. Ελαιούχοι σπόροι και λοιπά φυτικά έλαια

7. Κοινή Οργάνωση Αγοράς Κρασιού
1. Γενικά
2. Η σημασία του προϊόντος για την ΕΕ
3. Εξέλιξη της πολιτικής του κρασιού στην ΕΕ
4. Η κατάσταση με την αναθεώρηση του 2003
5. Η νέα ΚΟΑ οίνου

8. Κοινή οργάνωση αγοράς στον τομέα της ζάχαρης
1. Η σημερινή κατάσταση

9. Προϊόντα που δεν αποτελούν αντικείμενο Κοινής Οργάνωσης Αγοράς
1. Ενίσχυση στην παραγωγή βαμβακιού
2. Το καθεστώς της νέας ΚΑΠ για το βαμβάκι
Κεφάλαιο 8. Kοινές Οργανώσεις Αγορών των κυριότερων ζωικών προϊόντων
1. Κοινή οργάνωση αγοράς του βοείου κρέατος
1. Η σημερινή Κατάσταση

2. Κοινή Οργάνωση Αγοράς του πρόβειου και αιγείου κρέατος
1. Η σημερινή Κατάσταση

3. Κοινή Οργάνωση Αγοράς του χοιρινού κρέατος
1. Η σημερινή κατάσταση

4. Κοινή Οργάνωση Αγοράς του γάλακτος των γαλακτοκομικών προϊόντων
5. Κοινή Οργάνωση Αγοράς κρέατος πουλερικών
1. Η σημερινή κατάσταση

6. Κοινή Οργάνωση Αγοράς Αυγών
1. Η σημερινή κατάσταση
Κεφάλαιο 9. Kοινή Οργάνωση Αγοράς στον τομέα των προϊόντων Αλιείας και Υδατοκαλλιέργειας
1. Γενικά
2. Κοινή Oργάνωση Aγοράς
3. Αλλα μέτρα πολιτικής
4. Χρηματοδοτικό μέσο προσανατολισμού της αλιείας
5. Το μέλλον της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ)
Κεφάλαιο 10. Καθεστώτα Ειδικής Ενίσχυσης Προϊόντων
1. Ειδική επιδότηση ποιότητας στο σκληρό σιτάρι
2. Ειδική επιδότηση για πρωτεϊνούχους σπόρους
3. Ειδική επιδότηση για το ρύζι
4. Ειδική επιδότηση για καρπούς με κέλυφος
5. Ειδική επιδότηση για πατάτες αμυλοποιίας
6. Ειδική επιδότηση γαλακτοπαραγωγής
7. Επιδότηση αιγοπροβάτων
8. Ενισχύσεις βοδινού κρέατος
Κεφάλαιο 11. Αγροτική Ανάπτυξη
1. Γενικά στοιχεία
2. Αγροτική Ανάπτυξη και Ατζέντα 2000
3. Μέτρα αγροτικής ανάπτυξης
4. Χρηματοδότηση αγροτικής ανάπτυξης
5. Προγραμματισμός
6. Η αναθεώρηση της ΚΑΠ του 2003 και αγροτική ανάπτυξη
7. Αγροτική Ανάπτυξη και Διεύρυνση
8. Η πολιτική αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ για την περίοδο 2007-2013
1. Γενικά
2. Εξέλιξη των μέτρων αγροτικής ανάπτυξης της ΕΕ
3. Ο νέος κανονισμός αγροτικής ανάπτυξης
4. Κοινοτικές στρατηγικές κατευθυντήριες γραμμές
5. Τα μέτρα αγροτικής ανάπτυξης

9. Ο άξονας Leader
1. Η προσέγγιση της αγροτικής ανάπτυξης από το Leader
2. Σύντομο ιστορικό του Leader
3. Η ιστορία της πρωτοβουλίας Leader
4. Πλαίσιο πολιτικής: από την πιλοτική πρωτοβουλία στην ενσωμάτωση
5. Τα επτά κύρια χαρακτηριστικά της προσέγγισης Leader
6. Η εφαρμογή της πρωτοβουλίας Leader σε τοπικό επίπεδο
7. Η πρωτοβουλία Leader μελλοντικά

10. Υλοποίηση της πολιτικής
1. Παρακολούθηση και αξιολόγηση
2. Η ΕΕ και τα εθνικά δίκτυα αγροτικής ανάπτυξης
3. Χρηματοδοτική στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης από την ΕΕ
Βιβλιογραφία