Βιολογία οπωροκηπευτικών φυτών I

Βιολογία οπωροκηπευτικών φυτών I

Το βιβλίο αυτό, προορίζεται να καλύψει τις σύγχρονες ανάγκες διδασκαλίας του μαθήματος: 'Βιολογία Οπωροκηπευτικών Φυτών Ι' στους φοιτητές της Γεωπονικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Η ανάγκη ανανέωσης και συνεχούς ενημέρωσης της διδακτέας ύλης με νεότερα δεδομένα από πεδία της επιστήμης των φυτών που αναπτύχθηκαν αλματωδώς τα τελευταία έτη, όπως η φυσιολογία, η βιοχημεία και η μοριακή βιολογία των φυτών και οι σημαντικές προσθήκες και αλλαγές, σύμφωνα με τις επιταγές της συνεχώς εξελισσόμενης επιστήμης όπως και η ενσωμάτωση της ερευνητικής εμπειρίας των συγγραφέων με μορφή αποτελεσμάτων, παρατηρήσεων, παραδειγμάτων κλπ. καθιστούν το βιβλίο πολύτιμο εγχειρίδιο για την πληρέστερη κατανόηση των λειτουργιών και μηχανισμών που ρυθμίζουν την αύξηση και ανάπτυξη των οπωροκηπευτικών φυτών.
 
Περιεχόμενα

ΜΕΡΟΣ Α.
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Τα Οπωροκηπευτικά Φυτά 15
Τι είναι τα Οπωροκηπευτικά Φυτά και ποια η Επιστήμη τους 15
Ιστορική Αναδρομή - Τα Οπωροκηπευτικά Φυτά δια μέσου
της Ιστορίας 16
Η καλλιέργεια των Οπωροκηπευτικών στην Ελλάδα 21

ΜΕΡΟΣ Β.
Η ΑΥΞΗΣΗ ΤΩΝ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΩΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Ανάλυση και ανατομική βάση της αύξησης 25
Ο Βιολογικός Κύκλος των Οπωροκηπευτικών Φυτών 25
Η αύξηση και μέθοδοι μέτρησης της 29
Ανάπτυξη 30
Σχέση αύξησης και ανάπτυξης 32
Πορεία της αύξησης - καμπύλες αύξησης 32
Αύξηση αποικίας μονοκύτταρων οργανισμών 32
Αύξηση πολυκύτταρων οργανισμών και ανώτερων φυτών 35
Κατανομή της αύξησης 39
Το κύτταρο ως βάση της αύξησης 41
Ακραία μεριστώματα - Πρωτογενής αύξηση 43
Δευτερογενής κατά πάχος αύξηση - Κάμβια 46

ΜΕΡΟΣ Γ.
ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΡΥΘΜΙΖΟΥΝ ΤΗΝ ΑΥΞΗΣΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Κληρονομικός παράγων - Γενετική σύσταση 51
Σχέση γενετικής σύστασης/περιβάλλοντος
και αύξησης/ανάπτυξης 51
Γενετική σύσταση 55
Υβριδισμός (Ετέρωση, Ευφορία των νόθων) 55
Πολυπλοειδισμός 56
Μεταλλάξεις 58
Γενετική μηχανική 60
Εφαρμογές της γενετικής μηχανικής στην Γεωργία 63

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
Το νερό 65
Δεσμοί υδρογόνου - Φυσικές ιδιότητες του νερού 66
Η σημασία του νερού για την αύξηση και ανάπτυξη των φυτών 68
Η πρόσληψη και διαπνοή του νερού 69
Παράγοντες που επηρεάζουν την πρόσληψη του νερού 71
Παράγοντες που επηρεάζουν την ταχύτητα διαπνοής 74
Περιεκτικότητα των φυτικών ιστών σε νερό 79
Υγρασία του εδάφους 80
Έλεγχος της αύξησης των φυλλοβόλων οπωροφόρων
με ρύθμιση της υγρασίας του εδάφους 82
Προβλήματα από περίσσεια εδαφικού νερού 85
Η υγρασία του αέρα 85
Μείωση της διαπνοής με χημικά μέσα -
Αντιδιαπνευστικές ουσίες 86

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
Τα θρεπτικά στοιχεία 89
Απαραίτητα στοιχεία, κύρια στοιχεία και ιχνοστοιχεία 89
Ο ρόλος των θρεπτικών στοιχείων 91
Ποσοτικές σχέσεις θρεπτικών στοιχείων και αύξησης 94
Έλλειψη θρεπτικών στοιχείων 97
Φυσιολογικές επιδράσεις του αζώτου και ασβεστίου
σε πολυετή οπωροφόρα 98

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6
Ο αέρας που περιβάλλει τα φυτά 103
ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΑΝΘΡΑΚΑ (CO2) 103
Είσοδος και κίνηση του CO2 εντός του φυτού 104
CO2 και φωτοσύνθεση 104
Εμπλουτισμός της ατμόσφαιρας με CO2 107
ΟΞΥΓΟΝΟ 111
Το οξυγόνο στην ατμόσφαιρα 111
Το οξυγόνο στο έδαφος 111
Το οξυγόνο και η φύτρωση των σπερμάτων 114
Το οξυγόνο και η ριζοβολία των μοσχευμάτων 114
ΔΙΟΞΕΙΔΙΟ ΤΟΥ ΘΕΙΟΥ (SO2) 115
ΟΞΕΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΖΩΤΟΥ (NO, NO2, N2Ο4) 116
ΟΖΟΝ(Ο3) 117
PAN (PeroxyacetyI nitrate) 118
ΑΙΘΥΛΕΝΙΟ (CH2 =CH2) 120
ΑΛΛΑ ΑΕΡΙA 122

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7
Η θερμοκρασία 123
Ανώτατα και κατώτατα θερμοκρασιακά όρια 123
Ο ρόλος της θερμοκρασίας 124
Θερμοκρασίες αύξησης - Θεμελιώδεις Θερμοκρασίες 125
Ζημίες των φυτών από χαμηλή θερμοκρασία 126
Ζημίες από χαμηλή θερμοκρασία, άνω του μηδενός,
(chilling injury) 126
Ζημίες από παγετό (frost injury) 127
Αντοχή των φυτών στις χαμηλές θερμοκρασίες 132
Προστασία από παγετούς 133
Μέτρα παθητικής προστασίας 133
Μέτρα ενεργητικής προστασίας 138
Μερικές χαρακτηριστικές ζημίες και ανωμαλίες που προκαλούνται
από την χαμηλή θερμοκρασία σε οπωροκηπευτικά 139
Θερμοπεριοδισμός 141
Τρόπος δράσης της θερμοκρασίας 144
Σχέση θερμοκρασίας και καλλιέργειας των οπωροκηπευτικών 147
Η θερμοκρασία του εδάφους 151

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8
Το φως 153
ΕΝΤΑΣΗ ΦΩΤΟΣ ΚΑΙ ΑΥΞΗΣΗ 153
Η εκχλοίωση και η βιολογική της σημασία 155
Σχέσεις έντασης φωτός και φωτοσύνθεσης 156
'Ενταση φωτός και απόδοση των οπωροκηπευτικών 164
ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΚΑΙ ΑΥΞΗΣΗ 166
Χρωστικές - Φάσματα απορρόφησης και φάσματα δράσης 167
Φωτοχημικές λειτουργίες 170
(1) Σχηματισμός χλωροφύλλης 170
(2) Το σύστημα του φυτοχρώματος 171
Ο μηχανισμός δράσης του φυτοχρώματος 174
Φυσιολογικές διεργασίες που ρυθμίζονται
από το σύστημα του φυτοχρώματος 175
(3) Αντίδραση υψηλής ενέργειας 179
(4) Φωτοτροπισμοί 180
ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΦΩΤΟΣ ΚΑΙ ΑΥΞΗΣΗ 181
Φωτοπερίοδος και αύξηση 183
ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΟΥ ΤΕΧΝΗΤΟΥ ΦΩΤΙΣΜΟΥ ΣΤΑ ΟΠΩΡΟΚΗΠΕΥΤΙΚΑ 185
Πηγές τεχνητού φωτός 185
1. Συμπληρωματικός φωτισμός για εντατικοποίηση
της φωτοσύνθεσης. 189
2. Ρύθμιση φωτοπεριόδου 191
3. Ειδικές επιδράσεις 192

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9
Βιοτικοί παράγοντες 193
Σχέσεις μεταξύ οργανισμών 193

ΜΕΡΟΣ Δ.
ΡΥΘΜΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΑΥΞΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΦΥΤΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10
Σημασία και ονοματολογία των ρυθμιστών 205
Το φυτό ως οργανισμός 205
Ορολογία ρυθμιστών της αύξησης και της ανάπτυξης 206

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11
Αυξίνες 209
Ανακάλυψη των αυξινών 209
Χημική φύση των αυξινών 211
Σχέση μοριακής δομής και αυξητικής δράσης 212
Βιοσύνθεση και μεταβολισμός των αυξινών 213
Παραγωγή και κατανομή των αυξινών στο φυτό 213
Μηχανισμοί ρύθμισης της ποσότητας
των ενδογενών αυξινών 214
Μεταφορά των αυξινών 216
Φυσιολογικές επιδράσεις των αυξινών 217
Μηχανισμός δράσης των αυξινών 224
Αντιαυξίνες 227
Ζιζανιοκτόνα 228
Εκλεκτική δράση των ζιζανιοκτόνων 228

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12
Γιββερελλίνες 231
Ανακάλυψη 231
Χημεία 231
Βιοσύνθεση και μεταβολισμός των γιββερελλινών 232
Κατανομή και μεταφορά 233
Φυσιολογικές επιδράσεις 234
Τρόπος δράσης γιββερελλινών 237

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13
Κυτοκινίνες 239
Ανακάλυψη 239
Χημεία - Βιοσύνθεση - Μεταβολισμός 239
Φυσιολογικές επιδράσεις 241
Τρόπος δράσης 245

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14
Ανασταλτικές ουσίες και εττιβραδυντήρες 247
ΑΝΑΣΤΑΛΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ 247
Χημεία 247
Φυσιολογικές επιδράσεις αναστολέων 248
Φυσιολογικές επιδράσεις του ΑΒΑ 250
Τρόπος δράσης αναστολέων 252
ΕΠΙΒΡΑΔΥΝΤΗΡΕΣ 252
Μορφολογικές επιδράσεις 253
Φυσιολογικές επιδράσεις 253
Μηχανισμός δράσης 255
Εμπορική σημασία 255

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15
Αιθυλένιο και πολυαμίνες 257
ΑΙΘΥΛΕΝΙΟ 257
Βιοσύνθεση αιθυλενίου 257
Φυσιολογικές επιδράσεις 259
Τρόπος δράσης 261
ΠΟΛΥΑΜΙΝΕΣ 261
Βιοσύνθεση πολυαμινών 261
Μεταβολισμός 263
Φυσιολογικές επιδράσεις 263
Τρόπος δράσης 264

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16
Μπρασσινοστεροειδή 265
Ανακάλυψη 265
Χημεία 265
Βιοσύνθεση και μεταβολισμός 266
Κατανομή και μεταφορά 266
Φυσιολογικές επιδράσεις 267
Μηχανισμός δράσης 268

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17
Σαλικυλικό οξύ και παράγωγα του 269
Ανακάλυψη 269
Χημεία 269
Βιοσύνθεση και μεταβολισμός 270
Κατανομή και μεταφορά 271
Φυσιολογικές επιδράσεις 271

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18
Ιασμονικό οξύ και παράγωγα του 273
Ανακάλυψη 273
Χημεία 273
Βιοσύνθεση και μεταβολισμός 274
Κατανομή και μεταφορά 275
Φυσιολογικές επιδράσεις 275
Τρόπος δράσης 276

Επιλεγμενη Βιβλιογραφια 277