Ζωοτροφές και πρόσθετες ύλες ζωοτροφών

Ζωοτροφές και πρόσθετες ύλες ζωοτροφών
(Βρωματολογία)

Το ανά χείρας βιβλίο με τίτλο "Ζωοτροφές και πρόσθετες ύλες ζωοτροφών: (Βρωματολογία)" έχει ως αποκλειστικό αντικείμενο τη μελέτη των ζωοτροφών και των πρόσθετων υλών των ζωοτροφών.
Αποτελεί αναπόσπαστο και απολύτως αναγκαίο τμήμα του τρίπτυχου Φυσιολογία Θρέψεως - Βρωματολογία - Εφαρμοσμένη Διατροφή που στο σύνολό του πραγματεύεται τη σύγχρονη επιστήμη της διατροφής των ζώων.

Για τη συγγραφή του βιβλίου ακολουθήθηκε, εν μέρει, η δομή παλαιότερου βιβλίου (έκδοσης του 1975) με τον τίτλο "Βρωματολογία" του αείμνηστου Καθηγητή Περικλή Καλαϊσάκη, ιδρυτή του Εργαστηρίου Φυσιολογίας Θρέψεως και Εφαρμοσμένης Διατροφής του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών. Η κατανομή της ύλης γίνεται σε πέντε κεφάλαια.

Στο πρώτο δίνονται οι βασικές έννοιες των ζωοτροφών και των συστατικών τους, στοιχεία για τη μεθοδολογία χημικής τους ανάλυσης και ποιοτικής τους εκτίμησης και η κατάταξη των ζωοτροφών σε διάφορες κατηγορίες. Στο δεύτερο αναφέρονται οι κυριότερες χονδροειδείς ζωοτροφές, οι μέθοδοι συντήρησής τους, τα κύρια διαιτητικά τους χαρακτηριστικά και συστάσεις για τη χρήση τους στη διατροφή των ζώων. Στο τρίτο τα αντίστοιχα για τις κυριότερες συμπυκνωμένες ζωοτροφές. Στο τέταρτο αναφέρονται η εννοιολογία των πρόσθετων υλών των ζωοτροφών, τα διάφορα είδη και οι ιδιότητες των πρόσθετων υλών και δίνονται συστάσεις για τη χρησιμοποίησή τους στη διατροφή των ζώων και στο πέμπτο στοιχεία για την τεχνολογική επεξεργασία των ζωοτροφών με στόχο τη βελτίωση των διαιτητικών τους χαρακτηριστικών και, κυρίως την παραγωγή σύνθετων ζωοτροφών.

Περιεχόμενα

ΠΡΟΛΟΓΟΣ 13

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
ΓΕΝΙΚΑ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ

1.1. Γενικοί ορισμοί 15
1.2. Συστατικά των Ζωοτροφών 15
1.2.1. Θρεπτικά συστατικά Ζωοτροφών 16
1.2.2. Βλαπτικά της υγείας του ζώου συστατικά
ή αντιδιαιτητικοί παράγοντες 18
1.2.3. Αδρανή συστατικά Ζωοτροφών 20
1.3. Διαιτητική αξία των Ζωοτροφών 21
1.4. Διαιτητική εκτίμηση των Ζωοτροφών 22
1.5. Διάκριση - Κατάταξη των Ζωοτροφών 29

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
ΧΟΝΔΡΟΕΙΔΕΙΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ

2.1. Γενικά 33
2.2. Φυλλώδης χλωρή νομή (Φ.Χ.Ν.) 34
2.2.1. Ποιοτικά χαρακτηριστικά των συστατικών
της Φ.Χ.Ν. 37
2.2.2. Απόδοση της Φ.Χ.Ν. 41
2.2.3. Είδη φυλλώδους χλωρής νομής 44
2.2.3.1. Χλόη φυσικών λειμώνων 44
2.2.3.2. Χλόη τεχνητών λειμώνων 46
2.2.3.3. Χλόη μηδικής 48
2.2.3.4. Χλόη τριφυλλιού 49
2.2.3.5. Χλόη βίκου 49
2.2.3.6. Χλόη άλλων ψυχανθών 50
2.2.3.7. Χλόη αραβοσίτου 50
2.2.3.8. Χλόη σόργου 51
2.2.3.9. Χλόη βρώμης και κριθής 52
2.2.3.10. Φύλλα σακχαρότευτλων 53
2.2.3.11. Χλόη ελαιοκράμβης 54
2.2.3.12. Φύλλα και κλαδιά θάμνων και δένδρων 55
2.4. Εκτίμηση της Φ.Χ.Ν. 56
2.5. Άλλα είδη χλωρής φυτικής ύλης 57
2.5.1. Γογγυλόρριζες 57
2.5.2. Κόνδυλοι 59
2.5.3. Καρποί από δενδρώδεις ή κηπευτικές καλλιέργειες 60
2.6. Συντήρηση της χλωρής φυτικής ύλης (Χ.Φ.Υ.) 60
2.6.1. Ξήρανση Χ.Φ.Υ. 61
2.6.1.1. Φυσική ξήρανση 63
2.6.1.2. Τεχνητή ξήρανση χλόης 66
2.6.1.3. Απόδοση Φ.Χ.Ν. σε σανό ή χόρτο 68
2.6.1.4. Ποιοτική εκτίμηση σανού-χόρτου 70
2.6.2. Ενσίρωση Χ.Φ.Υ. 73
2.6.2.1. Γενικά 73
2.6.2.2. Παράγοντες που επηρεάζουν τη διαδικασία
της ενσίρωσης 76
2.6.2.3. Εξέλιξη των ζυμωτικών διεργασιών κατά
την ενσίρωση 81
2.6.2.4. Τύποι σιρών 84
2.6.2.5. Προσθετικά ή βοηθητικά ενσίρωσης 87
2.6.2.6. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της ενσίρωσης 90
2.6.2.7. Κατάλληλο στάδιο συγκομιδής ειδών Φ.Χ.Ν.
για ενσίρωση 91
2.6.2.8. Ποιοτική εκτίμηση ενσιρώματος 91
2.7. Υποπροϊόντα θερισμού-αλωνισμού 94
2.7.1. Άχυρα 94
2.7.1.1. Χρήση των αχύρων στη διατροφή των ζώων 97
2.7.1.2. Βελτίωση διαιτητικών ιδιοτήτων των αχύρων 98

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
ΣΥΜΠΥΚΝΩΜΕΝΕΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ

3.1. Γενικά 101
3.2. Καρποί - σπέρματα 101
3.2.1. Διαιτητικά χαρακτηριστικά δημητριακών καρπών 106
3.2.1.1. Καρπός αραβοσίτου 110
3.2.1.2. Καρπός σίτου 112
3.2.1.3. Καρπός κριθής 114
3.2.1.4. Καρπός βρώμης 115
3.2.1.5. Καρπός σίκαλης (βρίζας) 116
3.2.1.6. Καρπός σόργου 117
3.2.1.7. Καρπός τριτικάλε 118
3.2.1.8. Καρπός ρυζιού 119
3.2.2. Σπέρματα 120
3.2.2.1. Σπέρματα βίκου 121
3.2.2.2. Σπέρματα κουκιών 122
3.2.2.3. Σπέρματα μπιζελιών 123
3.2.2.4. Σπέρματα λούπινων 124
3.2.2.5. Σπέρματα ρεβιθιών 125
3.2.2.6. Σπέρματα σόγιας 126
3.2.2.7. Σπέρματα βάμβακος 128
3.2.2.8. Σπέρματα λίνου 130
3.3. Υποπροϊόντα γεωργικών βιομηχανιών (YΓΒ) 132
3.3.1. Υποπροϊόντα βιομηχανιών αλευροποιίας 133
3.3.1.1. Πίτυρα σίτου 134
3.3.1.2. Κτηνοτροφικό άλευρο 135
3.3.2. Υποπροϊόντα βιομηχανιών αποφλοίωσης ΔΚ 136
3.3.2.1. Υποπροϊόντα βιομηχανιών αποφλοίωσης βρώμης 136
3.3.2.1.1. Περιβλήματα καρπού βρώμης 137
3.3.2.1.2. Πίτυρα καρπού βρώμης 138
3.3.2.1.3. Κτηνοτροφικό άλευρο βρώμης 138
3.3.2.2. Υποπροϊόντα βιομηχανιών αποφλοίωσης ρυζιού 139
3.3.2.2.1. Περιβλήματα καρπού ρυζιού 139
3.3.2.2.2. Πίτυρα ρυζιού 140
3.3.2.2.3. Τρίμματα καρπών στίλβωσης ρυζιού 140
3.3.3. Υποπροϊόντα βιομηχανιών παραγωγής αμύλου 141
3.3.3.1. Κτηνοτροφική γλουτένη αραβοσίτου 142
3.3.3.2. Γλουτένη αραβοσίτου 143
3.3.3.3. Εκχυλισμένα έμβρυα αραβοσίτου 143
3.3.3.4. Άλλα υποπροϊόντα αμυλοποιίας 144
3.3.4. Υποπροϊόντα βιομηχανιών παραγωγής οινοπνεύματος
(αιθυλικής αλκοόλης) 144
3.3.4.1. Στερεό υπόλειμμα και διαλυτά συστατικά καρπού
Οινοπνευματοποιίας 146
3.3.5. Υποπροϊόντα βιομηχανιών παραγωγής ζύθου 147
3.3.5.1. Ξηρά στέμφυλα ζυθοποιίας 149
3.3.5.2. Ζύμη ζυθοποιίας 150
3.3.5.3. Άλλα είδη ζυμών 150
3.3.6. Υποπροϊόντα βιομηχανιών σπορελαιουργίας 154
3.3.6.1. Υποπροϊόντα σπερμάτων σόγιας 156
3.3.6.2. Υποπροϊόντα σπερμάτων αραχίδας 160
3.3.6.3. Υποπροϊόντα σπερμάτων σησάμου 161
3.3.6.4. Υποπροϊόντα σπερμάτων λίνου 162
3.3.6.5. Υποπροϊόντα σπερμάτων ελαιοκράμβης 163
3.3.6.6. Υποπροϊόντα σπερμάτων βάμβακος 164
3.3.6.7. Υποπροϊόντα σπερμάτων ηλίανθου 166
3.3.6.8. Υποπροϊόντα καρπών κοκοφοίνικα 167
3.3.6.9. Υποπροϊόντα καρπών ελαϊδας 168
3.3.7. Υποπροϊόντα ελαιουργίας 169
3.3.8. Υποπροϊόντα σακχαροποιίας 169
3.3.9. Υποπροϊόντα χυμοποιίας εσπεριδοειδών 174
3.3.10. Υποπροϊόντα επεξεργασίας τομάτας 177
3.3.11. Υποπροϊόντα χαρουπιών 178
3.3.12. Υποπροϊόντα οινοποιίας 180
3.4. Ζωοτροφές ζωικής προέλευσης 180
3.4.1. Γάλα και υποπροϊόντα γάλακτος 181
3.4.2. Ζωοτροφές από το σώμα χερσαίων ζώων 187
3.4.2.1. Διαιτητικά χαρακτηριστικά υποπροϊόντων
από το σώμα χερσαίων ζώων 191
3.4.3. Ζωοτροφές από θαλάσσιους ζωικούς οργανισμούς 194
3.4.3.1. Ζωοτροφές από ιχθύς 194
3.4.3.2. Ζωοτροφές από καρκινοειδή 198
3.4.4. Λίπη και έλαια 201
3.4.5. Μη συμβατικές πιθανές πηγές Ζωοτροφών 206
3.5. Ανόργανες Ζωοτροφές 208
3.5.1. Ανόργανες πηγές μακροστοιχείων 210
3.5.1.1. Ανόργανες πηγές ασβεστίου 210
3.5.1.2. Ανόργανες πηγές ασβεστίου και άλλων στοιχείων 211
3.5.1.3. Πηγές Ρ εκτός των φωσφορικών αλάτων με Ca 213
3.5.1.4. Πηγές Mg εκτός των φωσφορικών αλάτων με Mg 214
3.5.1.5. Πηγές Na εκτός των φωσφορικών αλάτων με Na 214
3.5.2. Πηγές ιχνοστοιχείων 215

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4
ΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΥΛΕΣ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ

4.1. Διατροφικές Πρόσθετες Ύλες Ζωοτροφών 218
4.1.1. Ανόργανα ιχνοστοιχεία 219
4.1.2. Βιταμίνες και παρόμοιες ενώσεις 219
4.1.3. Αμινοξέα 224
4.1.4. Μη πρωτεϊνικές αζωτούχες ουσίες 227
4.2. Τεχνολογικές Πρόσθετες Ύλες Ζωοτροφών 229
4.2.1. Συντηρητικές ουσίες 229
4.2.2. Αντιοξειδωτικές ουσίες 231
4.2.3. Γαλακτωματοποιητές - σταθεροποιητές 233
4.2.4. Συνδετικές Ύλες 235
4.2.5. Βελτιωτικά ροής 236
4.2.6. Δεσμευτικά τοξικών ουσιών 237
4.3. Αισθητικές Πρόσθετες Ύλες Ζωοτροφών 238
4.3.1. Χρωστικές 238
4.3.2. Βελτιωτικά ελκυστικότητας 241
4.4. Ζωοτεχνικές Πρόσθετες Ύλες Ζωοτροφών 242
4.4.1. Ένζυμα 242
4.4.2. Προβιοτικά 245
4.4.3. Ειδικοί ολιγοσακχαρίτες 247
4.4.4. Φυτικά βιοενεργά συστατικά 248

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5
ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ

5.1. Μηχανική διαίρεση των Ζωοτροφών 252
5.2. Θερμική - θερμομηχανική επεξεργασία Ζωοτροφών 257
5.2.1. Έψηση 258
5.2.2. Βρασμός 258
5.2.3. Διόγκωση και διάρρηξη 259
5.2.4. Ακτινοβόληση 259
5.2.5. Σύμπηξη 260
5.2.5.1. Πλεονεκτήματα της σύμπηξης των Ζωοτροφών 266
5.2.6. Εξώθηση Ζωοτροφών 267
5.2.7. Διόγκωση Ζωοτροφών 270
5.2.8. Αρνητικές επιδράσεις της θερμικής επεξεργασίας
των Ζωοτροφών 270
5.3. Ανάμειξη Ζωοτροφών 271
5.4. Βιομηχανία Ζωοτροφών 278
5.4.1. Εγκαταστάσεις βιομηχανίας Ζωοτροφών 278
5.4.2. Μηχανολογικός εξοπλισμός βιομηχανίας Ζωοτροφών 281
5.4.3. Γραμμή παραγωγής βιομηχανίας Ζωοτροφών 283
5.4.4. Δυναμικότητα και αποτελεσματικότητα βιομηχανίας
Ζωοτροφών 285

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
ΠΙΝΑΚΩΝ ΧΗΜΙΚΗΣ ΣΥΣΤΑΣΗΣ και ΘΡΕΠΤΙΚΗΣ ΑΞΙΑΣ
ΤΩΝ ΚΥΡΙΟΤΕΡΩΝ ΖΩΟΤΡΟΦΩΝ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ ΠΙΝΑΚΩΝ

Ι. Χημική σύσταση των κυριότερων Ζωοτροφών (g/kg) 288
ΙΙ. Θρεπτική αξία των κυριότερων Ζωοτροφών (MJ/kg) 292
ΙΙΙ. Περιεκτικότητα των κυριότερων Ζωοτροφών σε ανόργανα
στοιχεία 297
ΙV. Περιεκτικότητα των κυριότερων Ζωοτροφών σε απαραίτητα
αμινοξέα (g/kg) 302
V.
Περιεκτικότητα ανόργανων Ζωοτροφών σε πλαστικά στοιχεία 306
VΙ. Περιεκτικότητα χημικών ενώσεων σε ιχνοστοιχεία 307

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Α. Ελληνική 309
Β. Διεθνής 310
Γ. Ηλεκτρονική 317