Βιολογική γεωργία

Βιολογική γεωργία
Φυτική παραγωγή

Στη γεωργία, και ειδικότερα στην βιολογική παραγωγή – γεωργία, ιδιαίτερη αξία αποδίδεται στην «παραγωγική ικανότητα ενός οικοτόπου». Ο όρος αυτός περιλαμβάνει το άθροισμα των τριών συνιστωσών, δηλαδή: την παραγωγικότητα του φυτού + την παραγωγικότητα του εδάφους + την παραγωγικότητα του κλίματος.

Έχοντας υπόψη την υπάρχουσα ήδη στενότητα στην εξεύρευση διαθέσιμων για γεωργική χρήση γαιών, τις επερχόμενες αλλαγές του κλίματος, τους φόβους λόγω μείωσης των αποθεμάτων του νερού, την επιβάρυνση του περιβάλλοντος και τη μόλυνση των περισσοτέρων τροφίμων, η στρατηγική των υπευθύνων και εκείνων που λαμβάνουν τις αποφάσεις θα πρέπει να εδράζεται στην εξεύρεση αποδοτικών φυτών και στην εφαρμογή συστημάτων παραγωγής με μελλοντική και όχι με πρόσκαιρη προοπτική.

Γραμμένο από το καθηγητή Νικόλαο Σιδηρά, το βιβλίο αυτό στοχεύει να δώσει στους φοιτητές όλων των γεωτεχνικών επιστημών, όπως και σε κάθε αναγνώστη, τις βασικές αρχές της βιολογικής γεωργίας. Οι βιοκαλλιεργητές, όπως και οι γεωργοί της ολοκληρωμένης παραγωγής, θα βρουν πολλά στοιχεία με πρακτική εφαρμογή. Χρήσιμες ιδέες για συμπίεση του κόστους παραγωγής και αναβάθμιση της ποιότητας των τροφίμων και των πρώτων υλών θα ανακαλύψουν στο βιβλίο αυτό και οι γεωργοί της συμβατικής παραγωγής.
 
Περιεχόμενα

Χαρακτηρισμός, γενικά στοιχεία

Οριοθέτηση εννοιών
Στόχοι και αρχές
Ιστορική αναδρομή
Γεωργικές δομές
Εξέλιξη εκτάσεων στη χώρα μας και στην Ευρωπαϊκή Ένωση
Μετάβαση από τη συμβατική στη βιολογική καλλιέργεια

Το φυτό

Αύξηση και ανάπτυξη
Στάδια ανάπτυξης των φυτών
Τύπος φυτών
Συγκομιδή και απόδοση
Σημασία του σπόρου και είδη πολλαπλασιασμού

Ο σπόρος

Ποιότητα και έλεγχος σπόρου
Μεταχείριση σπόρου
Κύρια μέρη του σπόρου και ωρίμανση σπόρου
Παράγοντες βλάστησης των σπόρων
Επιλογή είδους και ποικιλίας
Ποιότητα πολλαπλασιαστικού υλικού

Το έδαφος

Σύσταση του εδάφους
Καταλληλότητα εδάφους για τη φυτική παραγωγή
Γονιμότητα και παραγωγικότητα εδάφους
Χημική γονιμότητα εδάφους
Βιολογική γονιμότητα εδάφους
Φυσική γονιμότητα εδάφους
Χούμος, φυτικά υπολείμματα και διάσπαση
Παραγωγικότητα εδάφους
Βιοδείκτες χημικής γονιμότητας εδάφους
Κατεργασία εδάφους και τεχνικές σποράς
Πρωτογενή και δευτερεύουσα κατεργασία
Δημιουργία κρούστας
Σπορά και φύτευση
Βάθος σποράς
Ημερομηνία σποράς
Πυκνότητα σποράς
Αποστάσεις μεταξύ των σειρών
Τρόποι και μέσα σποράς
Τρόποι κατεργασίας – σποράς και εγκατάσταση φυτείας

Αμειψισπορά και χλωρή λίπανση

Διαμόρφωση αμειψισπορών και διαχείριση θρεπτικών στοιχείων
Συμβιωτική αζωτοδέσμευση
Επίδραση της προπορευόμενης καλλιέργειας
Κινητοποίηση θρεπτικών στοιχείων
Ο ρόλος της χλωρής λίπανσης στη βιοκαλλιέργεια
Περιεκτικότητες σε οργανικό άνθρακα
Περιεκτικότητες σε μακροστοιχεία
Περιεκτικότητες σε μικροστοιχεία
Επίδραση ποικιλιών στα μακρο – και μικροστοιχεία
Καιρικές συνθήκες και ανάπτυξη ψυχανθών
Ενδιάμεσες καλλιέργειες και έκπλυση θρεπτικών
Στάδιο κοπής ψυχανθών και αποδόσεις επόμενης καλλιέργειας
Ο ρόλος του ριζικού συστήματος στη θρέψη των βιοκαλλιεργειών
Μάζα ριζών, mg.cm3 εδάφους
Πυκνότητα ριζών cm.cm3 εδάφους
Διάμετρος (πάχος) ριζών, mm
Εδαφοκατεργασία, φυσικές ιδιότητες και ριζικό σύστημα
Βελτίωση αμειψισποράς – αποδόσεις

Έλεγχος ζιζανίων

Ο ρόλος της αμειψισποράς
Ο ρόλος της εδαφοκάλυψης
Ο ρόλος της κατεργασίας του εδάφους
Ο ρόλος του αζώτου
Μηχανικά και φυσικά μέσα
Ο ρόλος της άρδευσης

Αλληλοπάθεια και φυτοτοξικότητα

Αλληλοπάθεια
Φυτοτοξικότητα

Άμεση φυτοπροστασία

Καταπολέμηση ασθενειών
Τάσεις και έλεγχος παθογόνων με φυσικά σκευάσματα
Προσβολή σπόρου
Εργαστηριακός έλεγχος σπόρου

Νερό, ποιότητα, άρδευση

Ο ρόλος του νερού στην ανάπτυξη των φυτών
Μορφές εδαφικής υγρασίας
Οριακές τιμές εδαφικής υγρασίας
Μέγιστη υδατοχωρητικότητα (maximum field capacity)
Υδατοχωρητικότητα ή Αγροτικοχωρητικότηα (field capacity)
Διαθέσιμη ή αξιοποιήσιμη υγρασία
Μη διαθέσιμη υγρασία ή σημείο μάρανσης
Ανάγκες καλλιεργειών σε νερό και εδαφική υγρασία
Ποιότητα νερού άρδευσης
Συστήματα άρδευσης
Η επιφανειακή άρδευση
Άρδευση με αυλάκια
Άρδευση με τεχνητή βροχή
Άρδευση με σύστημα στάγδην

Οικοσυστήματα και αειφορικότητα

Οικοσυστήματα
Αειφορικότητα
Ηθική διάσταση
Συντήρηση φυσικών πόρων
Αβιοτικοί φυσικοί πόροι
Νερό
Έδαφος
Αέρας και ενέργεια
Ατμόσφαιρα
Κατανάλωση ενέργειας
Βιοτική προστασία φυσικών πόρων
Χλωρίδα γεωργικών οικοτόπων
Πανίδα γεωργικών οικοτόπων

Οικονομικά στοιχεία και υπευθυνότητα

Οικονομική βιωσιμότητα
Συγκριτικά στοιχεία ελληνικών γεωργικών εκμεταλλεύσεων
Στοιχεία από άλλες χώρες
Κοινωνική υπευθυνότητα
Παγκόσμια υπευθυνότητα
Ποιότητα γεωργικών προϊόντων
Ποιοτική ταξινόμηση
Η εξωτερική υφή
Η καταλληλότητα (χρησιμότητα, επεξεργασιμότητα)
Η βιολογική αξία
Συμπληρωματικά κριτήρια εκτίμησης της ποιότητας
Ποιοτική σύγκριση ορισμένων προϊόντων
Σπανάκι
Σιτηρά
Καλλιεργητικοί στόχοι
Σύσταση σπόρων και ποιοτική κατάταξη των σίτων
Χημικοί τρόποι κατάταξης σίτων
Αρτοποιητικό τεστ ποιότητας και καταλληλότητας σίτων για βελτίωση
Κατάταξη σίτων με βάση τον αριθμό ποιότητας
Αποδόσεις και ποιότητα βιολογικού σίτου
Νέες τάσεις καταναλωτών στην ποιότητα του ψωμιού
Πατάτα
Ν-ούχος λίπανση και ποιοτικά χαρακτηριστικά
Αντιοξειδωτικές ουσίες στα προϊόντα διατροφής