Καλλιέργειες εκτός εδάφους: υδροπονία, υποστρώματα

Καλλιέργειες εκτός εδάφους: Υδροπονία, υποστρώματα

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, οι καλλιέργειες εκτός εδάφους ή υδροπονικές καλλιέργειες επεκτείνονται συνεχώς τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Κύπρο. Οι εξελίξεις αυτές δημιουργούν την ανάγκη μίας επίκαιρης και κατά το δυνατόν ολοκληρωμένης παρουσίασης του συγκεκριμένου γνωστικού αντικειμένου στην Ελληνική γλώσσα. Την ανάγκη αυτή φιλοδοξεί να καλύψει το παρόν βιβλίο.
Αν και το βιβλίο αυτό απευθύνεται κυρίως σε γεωπόνους και τεχνολόγους γεωπόνους, το μεγαλύτερο μέρος του είναι κατανοητό και στον μη ειδικό αναγνώστη. Σημαντικό μέρος των δεδομένων που περιέχονται στο παρόν βιβλίο προέρχεται από την εικοσιτετραετή ερευνητική δραστηριότητα και πρακτική εμπειρία του ίδιου του συγγραφέα και των συνεργατών του στο πεδίο των καλλιεργειών εκτός εδάφους.
Κατά την συγγραφή του βιβλίου καταβλήθηκε προσπάθεια να καλυφθούν σε επαρκή βαθμό όλα τα θέματα που σχετίζονται με τις καλλιέργειες εκτός εδάφους. Ιδιαίτερη βαρύτητα όμως έχει δοθεί στα υποστρώματα, στην θρέψη των φυτών τόσο στα ανοιχτά όσο και στα κλειστά υδροπονικά συστήματα, καθώς και στην ειδική τεχνική καλλιέργειας των κυριότερων παραγωγικών φυτών θερμοκηπίου, τα οποία ενδιαφέρουν περισσότερο όσους ασχολούνται με τις υδροπονικές καλλιέργειες στην πράξη.

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ 9
Κεφάλαιο 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1.1. Γενικές έννοιες και ορισμοί 13
1.2. Ιστορική ανασκόπηση της καλλιέργειας εκτός εδάφους 16
1.3. Αξιολόγηση καλλιεργειών εκτός εδάφους 19
1.3.1. Πλεονεκτήματα των καλλιεργειών εκτός εδάφους 20
1.3.2. Μειονεκτήματα καλλιεργειών εκτός εδάφους 25
Κεφάλαιο 2. ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ
2.1. Γενικά 29
2.2. Επιθυμητά χαρακτηριστικά υποστρωμάτων 31
2.3. Ιδιότητες των υποστρωμάτων 33
2.3.1. Φυσικές ιδιότητες 33
2.3.2. Χημικές ιδιότητες 57
2.3.3. Μικροβιολογικές ιδιότητες υποστρωμάτων 71
2.4. Ειδικό μέρος 73
2.4.1. Ανόργανα υποστρώματα 73
2.4.2. Οργανικά υποστρώματα 97
2.4.3. Μείγματα υποστρωμάτων 115
Κεφάλαιο 3. ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΕΩΝ ΓΙΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ
3.1. Εγκαταστάσεις παρασκευής θρεπτικού διαλύματος 127
3.1.1. Εγκατάσταση παροχής νερού 127
3.1.2. Δοχεία πυκνών διαλυμάτων 129
3.1.3. Εγκαταστάσεις χειρωνακτικής αραίωσης πυκνών διαλυμάτων 131
3.1.4. Μονάδα αυτόματης αραίωσης πυκνών διαλυμάτων 132
3.2. Σύστημα μεταφοράς θρεπτικού διαλύματος 154
3.2.1. Δίκτυο τροφοδοσίας με θρεπτικό διάλυμα 155
3.2.2. Διανεμητές θρεπτικού διαλύματος 156
3.2.3. Δίκτυο επιστροφής ανακυκλούμενου θρεπτικού διαλύματος 157
3.3. Υποδοχείς υποστρωμάτων και θρεπτικού διαλύματος 168
3.3.1. Υδρορροές 168
3.3.2. Φυτοδοχεία 169
3.3.3. Σάκοι και περιτυλίγματα 171
Κεφάλαιο 4. ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ
4.1. Γενικά 175
4.2. Ταξινόμηση καλλιεργειών εκτός εδάφους με κριτήριο τον τρόπο διαχείρισης των απορροών 175
4.2.1. Ανοιχτά συστήματα καλλιέργειας εκτός εδάφους 176
4.2.2. Κλειστά συστήματα καλλιέργειας εκτός εδάφους 177
4.3.Ταξινόμηση με κριτήρια το μέσο ανάπτυξης της ρίζας και τα κατασκευαστικά χαρακτηριστικά του συστήματος 202
4.3.1. Συστήματα υδροκαλλιέργειας 202
4.3.2. Συστήματα καλλιέργειας σε υποστρώματα 221
Κεφάλαιο 5. ΘΡΕΨΗ – ΛΙΠΑΝΣΗ ΦΥΤΩΝ ΣΤΙΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΕΣ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ
5.1. Παρασκευή θρεπτικών διαλυμάτων 243
5.1.1. Σύνθεση θρεπτικών διαλυμάτων 243
5.1.2. Ορισμένες βασικές αρχές στοιχειομετρικής χημείας 244
5.1.3. Χρησιμοποιούμενα λιπάσματα 251
5.1.4. Χαρακτηριστικά θρεπτικών διαλυμάτων 256
5.1.5. Τεχνική παρασκευής θρεπτικών διαλυμάτων 286
5.2. Διαχείριση θρέψης – λίπανσης στις καλλιέργειες εκτός εδάφους 305
5.2.1. Αρχές διαχείρισης της θρέψης στις εκτός εδάφους καλλιέργειες 305
5.2.2. Θρέψη καλλιεργειών εκτός εδάφους και συνολική συγκέντρωση αλάτων 307
5.2.3. Θρέψη καλλιεργειών εκτός εδάφους και pH 321
5.2.4. Ρύθμιση συγκεντρώσεων μακροστοιχείων στο περιβάλλον των ριζών 327
5.2.5. Ρύθμιση συγκεντρώσεων ιχνοστοιχείων στο περιβάλλον των ριζών 334
5.3. Θρέψη φυτών σε κλειστά υδροπονικά συστήματα 338
5.3.1. Διαφορές στη θρέψη των φυτών μεταξύ κλειστών και ανοιχτών συστημάτων 338
5.3.2. Εκτίμηση λιπαντικών αναγκών στα κλειστά υδροπονικά συστήματα 341
5.3.3. Παρασκευή θρεπτικού διαλύματος σε κλειστά υδροπονικά συστήματα 350
5.3.4. Το πρόβλημα της συσσώρευσης αλάτων 355
Κεφάλαιο 6. ΑΡΔΕΥΣΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ
6.1. Γενικές αρχές 377
6.2. Μέθοδοι άρδευσης καλλιεργειών εκτός εδάφους 379
6.2.1. Άρδευση υδροκαλλιεργειών σε στάσιμο διάλυμα 379
6.2.2. Άρδευση υδροκαλλιεργειών με συνεχή ροή διαλύματος 380
6.2.3. Άρδευση με καταιονισμό από πάνω 380
6.2.4. Άρδευση με σταγόνα 381
6.2.5. Επιδαπέδια άρδευση με μικροκαταιονιστήρες 384
6.2.6. Άρδευση με κατάκλυση από κάτω και αποστράγγιση 385
6.3. Χαρακτηριστικά συστημάτων άρδευσης 387
6.3.1. Δυναμικότητα συστήματος άρδευσης 387
6.3.2. Ομοιομορφία συστήματος άρδευσης 388
6.3.3. Διάταξη συστήματος άρδευσης 388
6.4. Διάρκεια και συχνότητα εφαρμογής άρδευσης 389
6.5. Ρύθμιση συχνότητας άρδευσης 393
6.5.1. Άρδευση με προκαθορισμένη συχνότητα 393
6.5.2. Άρδευση με βάση την υγρασία στο υπόστρωμα 396
6.5.3. Άρδευση με βάση την ηλιακή ενέργεια 402
6.5.4. Άρδευση με προσομοίωση της διαπνοής 406
6.5.5. Άρδευση με αισθητήρες μέτρησης φυσιολογικών παραμέτρων φυτού 411
Κεφάλαιο 7. ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΚΤΟΣ ΕΔΑΦΟΥΣ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΥΡΙOΤΕΡΑ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΑ ΦΥΤΑ ΘΕΡΜΟΚΗΠΙΟΥ
7.1. Εκτός εδάφους καλλιέργεια τομάτας 418
7.1.1. Γενικά 418
7.1.2. Συστήματα καλλιέργειας 419
7.1.3. Λίπανση και θρέψη 423
7.2. Εκτός εδάφους καλλιέργεια πιπεριάς 434
7.2.1. Γενικά 434
7.2.2. Συστήματα καλλιέργειας 434
7.2.3. Λίπανση και θρέψη 435
7.3. Εκτός εδάφους καλλιέργεια μελιτζάνας 440
7.3.1. Εγκατάσταση της καλλιέργειας 440
7.3.2. Λίπανση και θρέψη 440
7.4. Εκτός εδάφους καλλιέργεια αγγουριάς 443
7.4.1. Γενικά 443
7.4.2. Εγκατάσταση της καλλιέργειας 444
7.4.3. Λίπανση και θρέψη 448
7.5. Εκτός εδάφους καλλιέργεια πεπονιάς 453
7.5.1. Εγκατάσταση της καλλιέργειας 453
7.5.2. Λίπανση και θρέψη 454
7.6. Εκτός εδάφους καλλιέργεια κολοκυθιάς 457
7.6.1. Εγκατάσταση της καλλιέργειας 457
7.6.2. Λίπανση και θρέψη 458
7.7. Εκτός εδάφους καλλιέργεια καρπουζιάς 460
7.7.1. Εγκατάσταση της καλλιέργειας 460
7.7.2. Λίπανση και θρέψη 462
7.8. Εκτός εδάφους καλλιέργεια φασολιάς 462
7.8.1. Εγκατάσταση της καλλιέργειας 462
7.8.2. Λίπανση και θρέψη 464
7.9. Εκτός εδάφους καλλιέργεια μαρουλιού 467
7.9.1. Εγκατάσταση της καλλιέργειας 467
7.9.2. Λίπανση και θρέψη 471
7.10. Εκτός εδάφους καλλιέργεια φράουλας 475
7.10.1. Εγκατάσταση της καλλιέργειας 475
7.10.2. Λίπανση και θρέψη 476
7.11. Εκτός εδάφους καλλιέργεια τριανταφυλλιάς 479
7.11.1. Εγκατάσταση της καλλιέργειας 479
7.11.2. Λίπανση και θρέψη της τριανταφυλλιάς 480
7.12. Εκτός εδάφους καλλιέργεια ζέρμπερας 484
7.12.1. Εγκατάσταση της καλλιέργειας 484
7.12.2. Λίπανση και θρέψη 486
7.13. Εκτός εδάφους καλλιέργεια χρυσάνθεμου 488
7.14. Εκτός εδάφους καλλιέργεια γαρυφαλλιάς 492
7.15. Εκτός εδάφους καλλιέργεια γυψοφίλης 495
7.16. Εκτός εδάφους καλλιέργεια φρέζιας 498
7.17. Εκτός εδάφους καλλιέργεια λισίανθου 498
7.18. Εκτός εδάφους καλλιέργεια ανθούριου 501
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ
1. Όροι στα ελληνικά 515
2. Ξενόγλωσσοι όροι 524